بررسی تاثیر زبان بدن معلم در افزایش مشارکت دانش آموزان

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر زبان بدن معلم بر میزان مشارکت دانش آموزان در کلاس انجام شده است. زبان بدن در این تحقیق شامل مواردی مانند تماس چشمی، حالت چهره، نحوه ایستادن و نشستن، حرکت های دست، فاصله فیزیکی معلم با دانش آموزان و جابه جایی در فضای کلاس در نظر گرفته شد. روش پژوهش به صورت ترکیبی بود؛ در بخش کیفی با چند معلم و دانش آموز مصاحبه شد تا تجربه ها و دیدگاه های آن ها درباره نقش زبان بدن مشخص شود. سپس در بخش کمی پرسشنامه ای طراحی شد و در کلاس های مختلف به کار رفت تا نتایج دقیق تری به دست آید. داده های به دست آمده با روش های آماری تحلیل شدند تا ارتباط بین زبان بدن معلم و ابعاد مختلف مشارکت دانش آموزان بررسی گردد.نتایج نشان داد که استفاده درست از زبان بدن معلم، مانند داشتن تماس چشمی موثر، لبخند زدن و نشان دادن بازخورد مثبت در چهره، استفاده از حرکات دست برای توضیح مطالب، حرکت در نقاط مختلف کلاس و داشتن حالت بدنی باز و صمیمی، باعث افزایش چشمگیر مشارکت دانش آموزان می شود. این مشارکت هم در رفتار دانش آموزان (مثل دست بلند کردن و داوطلب شدن)، هم در سطح شناختی (پرسیدن سوال و دنبال کردن درس) و هم در بعد عاطفی (علاقه مندی و احساس تعلق به کلاس) مشاهده شد. همچنین مشخص شد که دانش آموزان وقتی زبان بدن معلم را صمیمی و حمایتگر درک می کنند، احساس عدالت و احترام بیشتری دارند و همین موضوع باعث مشارکت بیشتر آن ها می شود. عواملی مانند اندازه کلاس، چیدمان صندلی ها و فضای فیزیکی نیز بر این رابطه اثرگذار بودند.با توجه به این یافته ها می توان گفت که آموزش معلمان در زمینه استفاده آگاهانه از زبان بدن، به ویژه از طریق کارگاه های عملی و بازخورد ویدئویی، می تواند نقش مهمی در افزایش انگیزه و مشارکت دانش آموزان ایفا کند. این تحقیق با ترکیب روش های کیفی و کمی نشان داد که توجه به ارتباط غیرکلامی در تدریس، ابزاری موثر برای فعال تر کردن محیط یادگیری و افزایش تعامل میان معلم و دانش آموز است.

کلیدواژه ها:

زبان بدن معلم ، مشارکت دانش آموزان ، ارتباط غیرکلامی ، مدیریت کلاس ، تعامل آموزشی