تحلیل هم افزایی و واگرایی در اهداف و رویکردهای آموزشی کتب درسی «دین و زندگی» و «عربی» در نظام آموزش متوسطه ایران

نظام آموزش و پرورش ایران بر پایه ی اهداف دینی و فرهنگی مشخصی استوار است که در آن، دو درس «دین و زندگی» و «عربی» نقشی محوری ایفا می کنند. درس «دین و زندگی» با هدف تعمیق باورهای دینی و آموزش اصول اخلاقی و احکام، و درس «عربی» با هدف اصلی فراهم آوردن ابزار فهم متون دینی (قرآن و حدیث) طراحی شده اند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ای، به بررسی رابطه ی نظری و عملی میان این دو حوزه درسی می پردازد. مسئله ی اصلی این پژوهش، واکاوی این شکاف است که علی رغم پیوند ذاتی و هدف گذاری شده میان این دو درس در اسناد بالادستی، در عمل رویکردهای آموزشی، محتوای کتب و شیوه های ارزشیابی، اغلب به صورت جزیره ای و منفک از یکدیگر عمل می کنند. یافته های پژوهش نشان می دهد که رویکرد غالب «دستور-ترجمه» در آموزش عربی، توانایی درک مطلب و تحلیل متون دینی را در دانش آموزان به طور موثری تقویت نمی کند و این امر، اهداف درس «دین و زندگی» را که نیازمند فهم مستقیم و عمیق آیات و روایات است، با چالش مواجه می سازد. در نهایت، مقاله ضمن تحلیل دیدگاه های مختلف در این زمینه، پیشنهاداتی برای ایجاد یکپارچگی و هم افزایی بیشتر میان این دو درس، از طریق اصلاح رویکردهای آموزشی و بازنگری در محتوای درسی، ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

دین و زندگی ، آموزش زبان عربی ، برنامه درسی ، هم افزایی آموزشی ، رویکرد دستور-ترجمه ، فهم متون دینی.