نقش رهبری آموزشی در ایجاد سازمان های مدرسه ای نشاط آفرین

رهبری آموزشی به عنوان عامل کلیدی در مدیریت و هدایت مدارس، نقشی اساسی در کیفیت یادگیری و ارتقای رفاه معلمان ایفا می کند. یکی از ابعاد کمتر پرداخته شده در این حوزه، ارتباط رهبری آموزشی با نشاط سازمانی است؛ عنصری که می تواند مدارس را به محیط هایی پویا، خلاق و یادگیرنده تبدیل کند. هدف این مطالعه، مرور نظام مند پژوهش های داخلی و خارجی در زمینه نقش رهبری آموزشی در ایجاد سازمان های مدرسه ای نشاط آفرین است.جست وجو بر اساس دستورالعمل گزارش دهی ترجیحی برای مرورهای نظام مند و فراتحلیل ها (PRISMA۲۰۲۰)و جست وجوی نظام مند مقالات درپایگاه های بین المللی Scopus،Web of Science، ProQuestو همچنین پایگاه های ملی پایگاه اطلاعات علمی (SID)و مرکز استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در بازه ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ صورت گرفت.معیار ورود، مطالعاتی بود که به رابطه رهبری آموزشی با مولفه های نشاط سازمانی (بر اساس مدل پرما (PERMA) هیجان مثبت، درگیری فعال، روابط مثبت، معنا و دستاورد)پرداخته باشند. از میان ۷۳ مطالعه شناسایی شده، ۴۲ مقاله واجد شرایط تحلیل کیفی انتخاب شد.نتایج مرور نشان داد سبک های رهبری تحولی، توزیعی و مشارکتی بیشترین نقش را در افزایش نشاط مدرسه ای داشته اند. رهبران آموزشی با ایجاد روابط انسانی مثبت، تقویت انگیزش و حمایت هیجانی معلمان، به بهبود شاخص های شادی سازمانی و کاهش فرسودگی شغلی کمک کرده اند. همچنین شواهد بیانگر اهمیت واسطه ای هوش هیجانی و جو یادگیری حمایتی در این فرآیند است. با این حال، کمبود پژوهش های تجربی بومی، ضعف ابزارهای استاندارد سنجش نشاط و محدودیت مطالعات طولی از چالش های اصلی گزارش شده هستند.مرور نظام مند نشان می دهد که رهبری آموزشی زمانی بیشترین اثر را دارد که علاوه بر هدایت علمی، به مولفه های عاطفی و اجتماعی مدارس نیز توجه کند. توجه به این ابعاد می تواند سازمان های مدرسه ای نشاط آفرین ایجاد کند که در آن معلمان و دانش آموزان با انگیزه، خلاقیت و رضایت بیشتری فعالیت نمایند. پیشنهاد می شود سیاست گذاران آموزشی بر توسعه مهارت های هیجانی و مشارکتی مدیران تمرکز کنند و پژوهشگران نیز ابزارهای معتبر بومی برای سنجش نشاط سازمانی طراحی نمایند.

کلیدواژه ها:

رهبری آموزشی ، نشاط سازمانی ، مدارس نشاط آفرین ، مرور نظام مند ، هوش هیجانی