بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی دولت در قبال نقض حقوق شهروندی در ایران و آمریکا

هدف این پژوهش بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی دولت در قبال نقض حقوق شهروندی در نظام های حقوقی ایران و ایالات متحده آمریکا است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای می باشد که با تحلیل اسناد، قوانین و رویه های قضایی هر دو کشور انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که در هر دو نظام حقوقی، دولت موظف به جبران خسارات ناشی از نقض حقوق شهروندی است، اما در نحوه تحقق مسئولیت متفاوت عمل می شود. در ایران، مسئولیت مدنی دولت عمدتا بر اساس اصل غلبه حق و رعایت عدلالت اجتماعی و قواعد خاص قانون مدنی استوار است و روند اثبات مسئولیت نسبتا پیچیده و نیازمند اثبات تقصیر یا تخلف است. در مقابل، در آمریکا، نظام مسئولیت مدنی دولت مبتنی بر اصول گسترده تر حقوق اساسی و به خصوص "دفاع مصونیت ایالتی" با استثنائات مشخص است که امکان طرح دعاوی علیه دولت برای نقض حقوق شهروندی را تسهیل می کند. علاوه بر این، در آمریکا توجه خاصی به جبران خسارت و حمایت از حقوق فردی شده است که در قالب قوانین مدنی و فدرال نمود یافته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که الگوی آمریکایی به دلیل ساختار حقوقی متفاوت، کارایی بیشتری در حمایت عملی از حقوق شهروندی دارد، هرچند محدودیت هایی نیز وجود دارد. این مقایسه می تواند در بازنگری قوانین و توسعه نظارت قضایی بر مسئولیت دولت در ایران مفید باشد.

کلیدواژه ها:

مسئولیت مدنی دولت ، نقض حقوق شهروندی ، حقوق ایران ، حقوق آمریکا ، جبران خسارت ، تطبیقی ، حقوق شهروندی