بررسی تحولات حقوق مالکیت ادبی و هنری در حقوق ایران، آمریکا

درباره انتشار و فروش اثر ادبی، هنری یا علمی خویش با پشتوانه حمایتی قانون گذار، تصمیم بگیرد این تصمیم گیری بدون دغدغه آن است که دیگران حقوق مادی و اخلاقی او را زیر پا نهند و او را از داشتن این حقوق مسلم محروم سازند. از این رو، کپی رایت تمهیدی قانونی است که برای حمایت از حقوق مادی و اخلاقی پدیدآورندگان یا تولیدکنندگان آثار ادبی، هنری و علمی پایه ریزی شده است. در پرتو این حق، به صاحب آن اجازه داده می شود که در مورد چاپ کردن یا چاپ نکردن اثر ادبی، خودش یگانه مرجع تصمیم گیرنده باشد و هر شخص متعرض به این حق، اعم از حقیقی یا حقوقی، منع گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تحولات حقوق مالکیت ادبی و هنری در حقوق ایران، آمریکا به صورت توصیفی و کتابخانه ای انجام شده است نتایج نشان داد که وجوه افتراق و اشتراکاتی بین حقوق ایران و آمریکا در زمینه کپی رایت وجود دارد به طوری که در حقوق ایران اگرچه از سال ها پیش در قوانین و مقررات مختلف به جرایم و مجازات های ناشی از نقض حقوق پدیدآورندگان پرداخته اند؛ اما قانون مربوط به حقوق مولفان و مصنفان (مصوب ۱۳۴۸) هرچند که در دوران قانونی پیشرفته و کامل به حساب می آمد اما امروزه جزییات کافی را ندارد تا افراد با مراجعه به آن بتوانند در محدوده های قانونی عمل کنند و در بسیاری از موارد شمول، اعمال متجاوزان گسترده تر از محدوده ی جرایم تعیین شده توسط قوانین است. از این رو پیوستن ایران به کنوانسیون های حمایت از آثار ادبی-هنری بهترین راه حل خواهد بود. چون با رعایت مقررات این کنوانسیون ها بسیاری از کاستی های قوانین ایران در این زمینه رفع خواهد شد و نه تنها ایران به حقوق آثار خارجی احترام خواهد گذاشت بلکه حقوق آثار ادیبان و هنرمندان ایرانی نیز در سایر کشورها محفوظ خواهد ماند. این در حالی است که در حقوق امریکا، مالکیت معنوی شامل حقوق مربوط با آثار ادبی، هنری و علمی؛ نمایش های هنرمندان بازیگر، صدای ضبط شده، برنامه های رادیویی اختراعات در کلیه زمینه های فعالیت انسان کشفیات علمی طراحی های صنعتی علایم تجاری، علایم خدماتی، نام های تجارتی و عناوین حمایت در برابر رقابت نامطلوب و سایر حقوقی که ناشی از فعالیت معنوی در قلمرو صنعتی، علمی، ادبی و هنری می باشد و حتی در زمینه سوء استفاده و کپی برداری نیز نهایت پیشگیری انجام می گیرد.

کلیدواژه ها:

حقوق ، مالکیت ادبی و هنری ، کپی رایت ، حقوق ایران ، آمریکا