بررسی تطبیقی حقوق شهروندی در قوانین ایران و جایگاه آن در عملکرد شهرداریها

حقوق شهروندی به عنوان یکی از ارکان بنیادین حکمرانی مردم سالار نقش تعیین کننده ای در تضمین کرام انسانی، عدالت اجتماعی و مشروعیت نظام سیاسی ایفا میکند. در جمهوری اسلامی ایران قانون اساسی مصوب ۱۳۵۸ و منشور حقوق شهروندی (۱۳۹۵) به عنوان مهمترین اسناد ملی در این حوزه چارچوب نظری و عملیاتی حقوق شهروندی را ترسیم کرده اند. با وجود این، بررسی تطبیقی این اسناد با اسناد بین المللی نظیر «اعلامیه جهانی حقوق بشر» (۱۹۴۸) و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی» (۱۹۶۶) نشان میدهد که برخی حوزه ها از جمله آزادی، اندیشه، برابری جنسیتی، حقوق اقلیتها و تضمین های دادرسی منصفانه، همچنان با چالشهایی مواجه اند. هدف این مقاله تحلیل تطبیقی میزان انطباق و واگرایی مقررات حقوق شهروندی در ایران با تعهدات بین المللی پذیرفته از سوی کشور است. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی است. یافته ها نشان میدهد که با وجود ظرفیتهای بالقوه در قانون اساسی، کاستیهایی نظیر فقدان ضمانت اجرایی کافی، تفسیرهای محدودکننده و موانع فرهنگی و اجرایی مانع از تحقق کامل و یکپارچه حقوق شهروندی در نظام حقوقی ایران شده اند.

کلیدواژه ها:

حقوق شهروندی ، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، منشور حقوق شهروندی ، حقوق بشر ، اسناد بین المللی ، میثاق حقوق مدنی و سیاسی ، تطبیق حقوقی