بررسی تطبیقی چالشهای حق انتساب اثر فکری در حقوق ایران، افغانستان و اسناد بین المللی

حق انتساب اثر فکری یکی از مهمترین حقوق معنوی پدیدآورندگان است که بر حفظ هویت و شخصیت خالق اثر تاکید دارد. این حق در اسناد بین المللی مانند کنوانسیون برن و معاهده وایپو به رسمیت شناخته شده و در نظام های حقوقی ایران و افغانستان نیز مورد توجه قرار گرفته است. مقاله حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی و تطبیقی به بررسی چالشهای اعمال حق انتساب در حقوق ایران و افغانستان می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که مهمترین موانع اجرای این حق عبارت از عدم حمایت از آثار پدیدآورندگان مهاجر ایرانی به دلیل اصل سرزمینی بودن مالکیت فکری در ایران، ضعف در شناسایی حقوق اجراکنندگان در افغانستان و ایران، نقض گسترده حق انتساب در فضای دیجیتال در هر دو کشور، ابهام در وضعیت آثار سفارشی و ترجمه ها در ایران و افغانستان و شکاف جدی میان قانون گذاری و اجرای افغانستان باشد. در ایران نپیوستن به کنوانسیون های بین المللی و ضعف زیرساخت های فنی و نظارتی، اجرای این حق را با مشکل مواجه کرده است؛ در حالی که در افغانستان با وجود تصویب قوانین و عضویت در کنوانسیون های بین المللی، ضعف اجرایی و ناپایداری سیاسی مانع تحقق عملی حمایت از این حق شده است. بر این اساس، این پژوهش بر ضرورت اصلاحات قانونی، تقویت زیرساخت ها و افزایش همکاری های بین المللی برای تضمین حمایت موثر از حق انتساب در این دو نظام حقوقی تاکید می کند.

کلیدواژه ها:

حق انتساب ، مالکیت فکری ، کنوانسیون ، برن ، فضای دیجیتال ، آثار سفارشی ، پدیدآورندگان مهاجر