تغییرات ذخایر کلی آب در حوزه های آبریز اصلی ایران بر اساس داده های ثقل سنجی گریس

ماموریت ثقل سنجی گریس تغییرات میدان ثقل زمین را که به طور عمده ناشی از دگرگونی های ذخایر آبی زمین هستند از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۷ اندازه گیری و تصویری ۱۵ ساله از تغییرات ذخایر کلی آب در مقیاس های جهانی و منطقه ای ارائه داده است. داده های گریس به دلیل دقت بالا و پوشش گسترده، امکان پایش دقیق تر و جامع تر منابع آب را در مقایسه با روش های سنتی پایش هیدرولوژیک فراهم می کنند. این ماموریت از سال ۲۰۱۸ با ماموریت پساگریس ادامه یافت. این تحقیق یک جمع بندی از این تغییرات را در گستره حوزه های آبریز اصلی ایران، در بازه فعالیت گریس و مبتنی بر تکنیک های متداول پردازش سیگنال، به ویژه آزمون من-کندال، روندیابی کمترین مربعات ، تحلیل خودهمبستگی و تبدیلات موجک ارائه می دهد تا بدین پرسش پاسخ دهد که از منظر ماموریت گریس، روندها و تغییرات بلندمدت و کوتاه مدت و تناوبی ذخایر کلی آب در حوزه های آبریز اصلی ایران یعنی حوزه های خزر، مرزی شرق، قره قوم، فلات مرکزی، خلیج فارس و دریای عمان و دریاچه ارومیه چه الگویی را نشان می دهند و چگونه می توان آنها را به عوامل اقلیمی و مدیریتی منتسب کرد؟ کاهش سالیانه، معادل ۱۹، ۴، ۵، ۹، ۹ و ۱۳ میلی متر از ذخایر کلی آب به ترتیب در حوزه های خزر، مرزی شرق، قره قوم، فلات مرکزی، خلیج فارس و دریاچه ارومیه، به روایت ماموریت گریس، در کنار شدت و ضعف مولفه های مختلف منبعث از تبدیل موجک، نشان می دهدکه تغییرات اقلیمی و مدیریت منابع آب تاثیر قابل توجهی بر ذخایر آب در حوزه های آبریز ایران داشته اند؛ اگرچه روندها و رفتار مولفه ها در همه حوزه ها یکسان نبوده اند.

کلیدواژه ها:

ذخایر کلی آب ، حوزه های آبریز اصلی ایران ، ماموریت گریس ، پردازش سیگنال