نقش دبیر ادبیات فارسی در پرورش خوانش انتقادی و سواد تاویلی دانش آموزان

این مقاله به واکاوی نقش دبیر ادبیات فارسی در پرورش خوانش انتقادی و سواد تاویلی دانش آموزان می پردازد و نشان می دهد چگونه طراحی هدفمند یادگیری، گزینش سنجیده متون و هدایت گفت وگوهای کلاسی می تواند به تقویت توانایی استدلال، شواهد محوری و چندخوانشی متن بینجامد. هدف پژوهش، ترسیم چارچوبی کاربردی برای برنامه ریزی درسی، آموزش راهبردهای خواندن نزدیک، بینامتنیت، بافت خوانی و نگارش تفسیری است تا دانش آموز بتواند برداشت خویش را مستدل سازد و نسبت به مفروضات زبانی و فرهنگی آگاه شود. روش تحقیق به صورت تحلیلی–توصیفی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و مقالات معتبر انجام شده است و با گردآوری و تحلیل محتوای منابع، الگوی نقش ها و شایستگی های حرفه ای دبیر، شیوه های ارزشیابی فرایندی و بازخورد هدفمند را تدوین می کند. نتایج نشان می دهد ترکیب تکالیف اصیل مانند جستار تحلیلی و گفت وگوی مستند، کارنمای پیشرفت، معیارهای شفاف و بازخورد مبتنی بر شواهد، همراه با انتخاب متوازن متون کلاسیک و معاصر و بهره گیری سنجیده از ابزارهای پشتیبان، به بهبود معنادار درک لایه های معنایی، توان تعارض خوانی و انصاف تفسیری می انجامد. همچنین توانمندسازی دبیران، ایجاد اجتماع یادگیرندگان حرفه ای و پشتیبانی مدرسه ای برای زمان بندی، منابع و اخلاق داده، پیش شرط های موفقیت اجرای الگو محسوب می شود و مسیر بهبود مستمر را فراهم می سازد.

کلیدواژه ها:

خوانش انتقادی ، سواد تاویلی ، دبیر ادبیات فارسی ، خواندن نزدیک ، بینامتنیت ، ارزشیابی فرایندی