مدیریت خاک و نخاله های ساختمانی در شهرهای ایران؛ چالش ها و راهکارهای پایدار با تمرکز بر شهر رشت

نخاله های ساختمانی و خاک های حاصل از عملیات عمرانی (که به طور جمعی به آن ها «ضایعات ساخت وساز و هدم» یا C&D Waste گفته می شود) یکی از حجیم ترین جریان های پسماند شهری در کشورهای در حال توسعه محسوب می شوند. در ایران، این ضایعات سالانه بیش از ۳۰ میلیون تن تولید می شوند که بیش از ۴۰ درصد کل پسماندهای جامد شهری را تشکیل می دهند. شهر رشت، با رشد مداوم ساخت وساز در دهه های اخیر — به ویژه در حاشیه های شهر و مناطق گردشگری — روزانه با حجم قابل توجهی از خاک و نخاله های ساختمانی مواجه است. با این حال، سیستم جمع آوری، دفع و بازیافت این مواد هنوز در مراحل اولیه بوده و عمدتا به صورت غیراصولی و بدون نظارت کافی انجام می شود. این مقاله با روش تحلیلی-توصیفی، وضعیت کنونی مدیریت خاک و نخاله های ساختمانی در رشت را بررسی کرده، چالش های کلیدی (از جمله دفن غیرمجاز، آلودگی محیط زیست و هدررفت منابع) را شناسایی نموده و راهکارهایی جامع برای حرکت به سوی یک سیستم پایدار، قانون مند و اقتصادی ارائه می دهد.