اولویت بندی عوامل موثر بر انگیزش کارکنان شهرداری مشهد با استفاده از مدل تاپسیس

هدف پژوهش حاضر اولویت بندی عوامل موثر بر انگیزش کارکنان شهرداری مشهد با استفاده از مدل تاپسیس بود. این پژوهش از نظر هدف تحقیق جزء تحقیقات کاربردی بود و از نظر ماهیت توصیفی و از منظر متغیرها یک پژوهش آمیخته است که در دو مرحله انجام شد. ابتدا با مصاحبه با خبرگان شامل متخصصین و صاحب نظران مدیریت، رفتار سازمانی و مدیران و معاونان اجرایی شهرداری دارای مرتبه علمی و سابقه کار مطلوب به شناسایی عوامل و مولفه ها پرداخته شد؛ در بخش دوم پرسشنامه محقق ساخته در اختیار جامعه بخش کمی شامل افراد صاحب نظر در حوزه تحقیق شامل جامعه بخش کیفی و کارکنان شهرداری مشهد قرار گرفت و به رتبه بندی مولفه های شناسایی شده پرداخته شد. روش تجزیه و تحلیل دادهها در بخش کیفی تحلیل مضمون و در بخش کمی از مدل تاپسیس برای رتبه بندی مولفه ها استفاده شد. یافتههای بخش کیفی نشان داد که ۳۸ گویه در قالب ۱۳ مولفه و ۳ مفهوم اصلی عوامل فردی، عوامل سازمانی و عوامل محیطی در انگیزش کارکنان شهرداری مشهد نقش دارد. طبق یافتههای مدل تاپسیس مشخص شد که اولویت مولفه های ۱۳ گانه به ترتیب شامل عدالت سازمانی سیستم پاداش و تشویق سبک رهبری و مدیریت رضایت شغلی، نیاز به پیشرفت و رشد، فرهنگ سازمانی فرصتهای آموزشی و توسعه، خودکارآمدی وضعیت، اقتصادی شرایط فیزیکی، محیط کار، ارزشها و باورها تصور عمومی از شهرداری و سیاستهای کلان کشوری میباشد در مجموع یافته های این بررسی نشان می دهد که انگیزش کارکنان در شهرداری مشهد تابعی از یک ماتریس پیچیده از نیازهای اساسی و رشد است. در حالی که عوامل پایه و بنیادین نظیر عدالت و پاداش از اهمیت حیاتی برای تضمین حداقل انگیزه برخوردارند، عوامل مدیریتی و فرهنگی نیز نقش محوری در ارتقاء انگیزش و پرورش نیروی کار پویا دارند این بدان معناست که هر گونه برنامه جامع برای افزایش انگیزه باید از رفع نقاط ضعف در زمینه عدالت و سیستم پاداش آغاز شده و سپس به سمت بهبود کیفیت رهبری و فرهنگ سازمانی پیش رود نادیده گرفتن هر یک از این ابعاد میتواند منجر به شکست برنامههای انگیزشی شود چرا که نیازهای بنیادین و ساختاری پیش از نیازهای سطح بالاتر باید مورد توجه قرار گیرند. کیفیت خدمات شهری و رضایت عمومی تا حد زیادی به انگیزه و کارایی کارکنان شهرداری وابسته است اهمیت این پژوهش را از چندین منظر میتوان بررسی کرد ابتدا ناسایی و اولویت بندی عوامل انگیزشی به شهرداری مشهد میکند تا با تمرکز بر مهمترین اهرمهای انگیزشی عملکرد کلی سازمان را بهبود بخشد کارکنان با انگیزه، خدمات کمک با کیفیت تری ارائه داده خلاقیت بیشتری به خرج داده و بهره وری بالاتری خواهند داشت که در نهایت به نفع شهروندان و توسعه پایدار شهری است ثانیا با درک عمیق تر از نیازها و محرکهای انگیزشی کارکنان شهرداری میتواند محیط کاری را ایجاد کند که رضایت شغلی را افزایش داده و در نتیجه هزینههای ناشی از جابجایی و آموزش کارکنان جدید را کاهش دهد این امر به حفظ سرمایه های انسانی مجرب و کارآمد در سازمان کمک میکند ثالثا از آنجا که منابع سازمانی مالی انسانی و زمانی همواره محدود هستند این پژوهش با اولویت بندی عوامل به مدیران شهرداری این امکان را میدهد تا منابع خود را به موثرترین شکل ممکن تخصیص دهند به جای تمرکز بر عواملی با تاثیر کمتر میتوان بر روی محرکهای اصلی انگیزش سرمایه گذاری کرد از طرفی تایج این پژوهش مبنایی علمی برای تدوین و اجرای برنامه ها و سیاستهای انگیزشی متناسب با ویژگیهای خاص کارکنان شهرداری مشهد فراهم می.آورد استفاده از مدل تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس (TOPSIS) این امکان را میدهد تا اولویت بندی به شیوه ای عینی سیستماتیک و با در نظر گرفتن ابعاد مختلف انجام شود که از سوگیریهای احتمالی میکاهد در نهایت این پژوهش با کاربرد مدل تاپسیس در زمینه انگیزش کارکنان در یک سازمان دولتی خاص شهرداری به غنای ادبیات علمی در حوزه مدیریت منابع انسانی و تصمیم گیری چند معیاره می افزاید و میتواند به عنوان الگویی برای مطالعات مشابه در سایر نهادهای دولتی به کار رود شهرداریها به عنوان نهادهای دولتی محلی با چالشهای خاص و پیچیده ای در زمینه مدیریت منابع انسانی و حفظ انگیزه کارکنان مواجه هستند ساختارهای بوروکراتیک محدودیتهای مالی تغییرات مداوم در قوانین و مقررات و توقعات فزاینده شهروندان همگی میتوانند بر روحیه و انگیزش کارکنان تاثیرگذار باشند در این میان شهرداری مشهد به عنوان یکی از کلان شهرهای مذهبی و پرجمعیت ایران با طیف وسیعی از مسئولیتها و ارائه خدمات شهری متنوع نیازمند نیروی انسانی با انگیزه و کارآمد است با این حال پرسش اساسی این است که چه عواملی به صورت مشخص بر انگیزش کارکنان در این نهاد تاثیر گذارند و از میان این عوامل کدامیک از اولویت بالاتری برخوردارند شناسایی و درک جامع این عوامل از جمله عوامل فردی نظیر نیاز به پیشرفت رضایت شغلی سازمانی مانند سیستم پاداش عدالت سازمانی سبک رهبری و محیطی اقتصاد کلان تصور عمومی برای طراحی استراتژیهای اثر بخش انگیزشی ضروری

کلیدواژه ها:

شهرداری مشهد عوامل فردی ، عوامل محیطی عوامل سازمانی ، انگیزش کارکنان