بررسی چالش های حقوقی تملک زمین های متروکه در بافت های فرسوده و راهکارهای قانونی برای تسهیل نوسازی

زمین های متروکه در بافت های فرسوده شهری یکی از چالش های اساسی در اجرای طرح های نوسازی و بازآفرینی شهری در ایران محسوب می شوند. این دارایی ها به دلیل فقدان مالک قانونی مشخص یا عدم ادعا بر حق مالکیت در طول سالیان مدید، وضعیت حقوقی مبهمی دارند که منجر به بن بست اجرایی، تاخیر در پروژه های شهری و ایجاد لکه های فرسوده در میان بافت های نوسازی شده می شود. این مقاله با رویکردی تحلیلی-حقوقی به بررسی چالش های حقوقی تملک زمین های متروکه در چارچوب نظام ثبت املاک و قانون بازآفرینی شهری می پردازد. یافته ها نشان می دهد که خلا قانونی ناشی از تعارض بین قانون ثبت اسناد و املاک (۱۳۱۰) و قانون بازآفرینی شهری (۱۳۹۴)، همراه با عدم تخصص قضایی و عدم وجود مکانیزم های شفاف برای احیای این املاک، موانع اصلی فرآیند نوسازی هستند. با بررسی تطبیقی تجربیات کشورهایی مانند ترکیه، کلمبیا و ژاپن، مقاله پیشنهاد می کند که اصلاح قانون ثبت با افزودن مکانیزم «احیای اجباری» مبتنی بر اعلام عمومی، مهلت قانونی و حق بازپس گیری، همراه با تشکیل دادگاه های تخصصی املاک شهری، می تواند راهکاری کارآمد و عادلانه برای تسهیل نوسازی باشد. این اقدامات ضمن رعایت حقوق مالکیت، زمینه ساز عدالت شهری و توسعه پایدار خواهند بود.

کلیدواژه ها:

زمین متروکه ، بافت فرسوده ، نوسازی شهری ، قانون ثبت اسناد و املاک