نقش سواد رسانه ای و مدیریت استفاده از شبکه های اجتماعی در دانش آموزان

سواد رسانهای بهعنوان توانایی تحلیل، ارزیابی و تولید محتوا در بستر رسانههای نوین، در عصر دیجیتال به یکی از الزامات تربیتیدانشآموزان بدل شده است. شبکههای اجتماعی نیز بهعنوان یکی از پرکاربردترین ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی، تاثیرات گستردهای برهویت فردی، رشد شناختی و تعاملات اجتماعی جوانان دارند. این مقاله تحلیلی با تمرکز بر نقش سواد رسانهای و مدیریت استفاده ازشبکههای اجتماعی در دانشآموزان، ضمن بررسی رویکردهای نظری ویگوتسکی، بندورا، پیاژه، راجرز، دیویی، ساختگرایی، انسانگراییو SDL ، به تحلیل فرصتها و چالشهای موجود میپردازد. یافتهها نشان میدهد که کسب سواد رسانهای نهتنها مهارتهای تفکرانتقادی و قدرت تشخیص صحت اطلاعات را ارتقا میدهد، بلکه به پرورش مسئولیتپذیری، خودکنترلی و خلاقیت در فضای مجازی نیزکمک میکند. از سوی دیگر، نبود مدیریت مناسب در استفاده از شبکههای اجتماعی، زمینهساز آسیبهایی همچون اعتیاد رسانهای، افتتحصیلی، تضعیف تمرکز، و در معرض قرار گرفتن اطلاعات نادرست است. بر اساس نظریه یادگیری اجتماعی بندورا، الگوسازی رفتارهایصحیح در محیطهای مجازی میتواند موجب تقویت هنجارهای مثبت شود. نظریه تعاملگرای ویگوتسکی نیز بر اهمیت گفتوگو وهمکاری در محیطهای دیجیتال تاکید دارد، در حالی که پیاژه مراحل رشد شناختی دانشآموزان را بهعنوان عامل تعیینکننده کاربستموثر فناوری مطرح میکند. رویکرد انسانگرای راجرز بر نیاز به ایجاد محیط حمایتی و خودمختار برای یادگیرندگان در مواجهه بارسانههای دیجیتال تاکید میورزد و دیویی فناوری را بهعنوان بستری برای یادگیری مبتنی بر تجربه میبیند. این مقاله نتیجه میگیردکه ترکیب آموزش سواد رسانهای با راهبردهای مدیریت مصرف شبکههای اجتماعی میتواند به تحول مثبت در یادگیری، ارتقای فرهنگدیجیتال، و کاهش آسیبهای ناشی از مصرف بیرویه این رسانهها بینجامد .

کلیدواژه ها:

سواد رسانهای ، شبکههای اجتماعی ، مدیریت مصرف رسانه ، ویگوتسکی ، بندورا ، پیاژه ، راجرز ، دیویی ، ساختگرایی ، یادگیری خودراهبر (SDL).