طراحی و اجرای باغ های دوست گرده افزار و کریدورهای کوچک زیست محیطی برای تقویت تنوع زیستی شهری

گسترش شهرنشینی در ایران، چالش های جدی بر تنوع زیستی تحمیل کرده و نیاز به رویکردهای نوین طراحی شهری را برجسته ساخته است. بر اساس گزارش سازمان حفاظت محیط زیست در سال ۱۴۰۳، مساحت مناطق حفاظت شده به حدود ۱۹ میلیون هکتار رسیده که نشان دهنده تلاش های فزاینده برای حفظ اکوسیستم های طبیعی است، اما در بافت های شهری، تخریب زیستگاه ها و آلودگی های ناشی از توسعه ناپایدار، جمعیت گرده افشان ها را به شدت تهدید می کند. این مقاله، با تکیه بر مبانی نظری اکولوژی منظر که توسط فارلینگ در سال ۱۹۹۵ به عنوان شبکه ای پویا از لکه ها و کریدورها توصیف شده، و تجربیات میدانی کلان شهرهایی چون تهران و اصفهان، اصول انتخاب گونه های بومی گرده زا مانند Calendula persica و Thymus kotschyanus را بررسی می نماید. این گونه ها، با فراهم کردن منابع شهد مداوم و سازگاری با اقلیم نیمه خشک، نقش کلیدی در حمایت از زنبورهای وحشی و پروانه ها ایفا می کنند، همانگونه که در مطالعات نشریه علوم زیستی ایران در سال ۱۴۰۱ بر کارایی گیاهان مقاوم به خشکی مانند Origanum vulgare subsp. gracile تاکید شده است. الگوهای چینش فضایی، با تمرکز بر لایه بندی گیاهی و ادغام عناصر سنتی باغ ایرانی مانند جویبارها و سایه اندازها، تعاملات اکولوژیکی را تقویت می سازد و پایداری را تضمین می کند. استراتژی های نگهداری پایدار، شامل آبیاری قطره ای مبتنی بر منابع محلی و مشارکت جامعه از طریق برنامه هایی چون باغبان شهروند در شهرداری تهران، هزینه ها را به حداقل می رساند و انسجام اجتماعی را ارتقا می دهد. یافته ها بر غنای اکوسیستمی حاصل از اجرای چنین فضاهایی تاکید دارند، جایی که کریدورهای سبز، بر اساس مقاله استفاده از کریدورهای سبز در همایش مهندسی محیط زیست در سال ۱۳۹۰، اتصال لکه های سبز را تسهیل و جریان ژنتیکی گونه ها را حفظ می کنند. خروجی های کاربردی شامل فهرست گونه های پیشنهادی، الگوهای طراحی نمونه بر پایه مدل های GIS و دستورالعمل های عملی است که شهرداری ها را در احیای شبکه های زیستی شهری یاری می رساند. این چارچوب، عملکرد اکولوژیکی را با پایداری فرهنگی همسو می سازد، میراث باغ ایرانی را با چالش های معاصر پیوند می زند و به تعادل شهری دامن می زند، در راستای سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۴ برای حفاظت از تنوع زیستی و مدیریت منابع.

کلیدواژه ها:

تنوع زیستی شهری ، باغ های دوست گرده افزار ، کریدورهای سبز ، اکولوژی منظر ، پایداری فرهنگی