نقش محیط مدرسه در توسعه سواد رسانه ای و مسئولیت اجتماعی دانش آموزان

در عصر حاضر، که مشخصه بارز آن انفجار اطلاعات و غلبه رسانه ها بر تمام ابعاد زندگی است، نظام های آموزشی با وظیفه ای دوگانه و حیاتی روبرو هستند: از یک سو، باید دانش آموزان را به ابزار تفکر انتقادی برای تحلیل و ارزیابی پیام های رسانه ای مجهز کنند (سواد رسانه ای) و از سوی دیگر، باید حس تعهد و پاسخگویی آن ها نسبت به جامعه را پرورش دهند (مسئولیت اجتماعی). این دو شایستگی، گرچه در نگاه اول مجزا به نظر می رسند، اما در عمل به شدت در هم تنیده اند و پایه های یک شهروندی فعال و آگاه را تشکیل می دهد. این مقاله علمی-ترویجی با هدف بررسی و تحلیل نقش محوری «محیط مدرسه» در توسعه همزمان این دو قابلیت اساسی در دانش آموزان تدوین شده است. در این راستا، با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر مبانی نظری، استدلال می شود که محیط مدرسه، به مثابه یک اکوسیستم پیچیده شامل برنامه درسی آشکار و پنهان، رویکردهای پداگوژیک، فرهنگ سازمانی و کیفیت تعاملات، بستر اصلی شکل گیری سواد رسانه ای و مسئولیت اجتماعی است. این پژوهش نشان می دهد که یکپارچه سازی این دو حوزه و حرکت به سمت ایجاد محیط های یادگیری دموکراتیک، پرسشگر و مبتنی بر پروژه، موثرترین راهبرد برای آماده سازی نسلی است که بتواند هم به صورت انتقادی با دنیای رسانه ها مواجه شود و هم به صورت مسئولانه در ساختن جامعه ای بهتر مشارکت کند.

کلیدواژه ها:

محیط مدرسه ، سواد رسانه ای ، مسئولیت اجتماعی ، تفکر انتقادی ، آموزش و پرورش