بررسی نقش شبکه های اجتماعی در شکل گیری هویت فردی، روابط اجتماعی و انگیزه تحصیلی دانش آموزان

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش شبکه های اجتماعی در شکل گیری هویت فردی، روابط اجتماعی و انگیزه تحصیلی دانش آموزان انجام شد. شبکه های اجتماعی به عنوان یکی از مهم ترین پدیده های عصر دیجیتال، فرصت ها و تهدیدهای متعددی را برای رشد فردی و اجتماعی نوجوانان به همراه دارند. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه نوجوانان کشور ایران در بازه سنی ۱۲ تا ۱۸ سال بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، تعداد ۴۲۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. داده ها با بهره گیری از روش های آمار توصیفی و استنباطی (همبستگی پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل واریانس) تحلیل شدند.یافته ها نشان داد که استفاده هدفمند از شبکه های اجتماعی رابطه مثبت و معناداری با شکل گیری هویت فردی مثبت، کیفیت روابط اجتماعی و انگیزه تحصیلی دارد. در مقابل، استفاده افراطی و بی هدف از این شبکه ها با بحران هویت، کاهش روابط خانوادگی و افت تحصیلی همراه بود. تحلیل رگرسیون نشان داد که شبکه های اجتماعی بیشترین قدرت پیش بینی را در حوزه هویت فردی دارند، سپس انگیزه تحصیلی و روابط اجتماعی تحت تاثیر قرار می گیرند.نتایج این پژوهش تاکید می کند که شبکه های اجتماعی نه کاملا مثبت و نه کاملا منفی هستند، بلکه کیفیت استفاده از آن ها عامل اصلی تعیین کننده پیامدهایشان است. بر این اساس، توصیه می شود خانواده ها، مدارس و سیاست گذاران آموزشی با ارتقای سواد رسانه ای نوجوانان و هدایت آنان به سمت استفاده هدفمند، زمینه بهره برداری از ظرفیت های مثبت شبکه های اجتماعی و کاهش آسیب های احتمالی آن را فراهم آورند.

کلیدواژه ها:

شبکه های اجتماعی ، هویت فردی ، روابط اجتماعی ، انگیزه تحصیلی