تاثیر فلسفه و عرفان بر هنر و معماری اسلامی ایرانی دوره صفویه

این پژوهش با هدف ارائه نگرشی مقدماتی بر مباحث فلسفه و عرفان در هنر و معماری اسلامی ایران در دوره صفوی انجام شده است. از منظر یک فرد مسلمان شیعی، فلسفه و عرفان در تدوین و به کارگیری هنرهای مختلف در ساختار ابنیه معماری اسلامی، تاثیرگذاری فراوانی با مفهومی دینی و محتوایی داشته و به هویت بخشی در معماری مساجد منجر شده است.پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با استدلال استنتاجی، به بازخوانی و بازشناسی مبانی فراموش شده این تمدن پرداخته و تعریفی تازه و ناشنیده از آن ارائه می دهد. این فرآیند از طریق کشف محتواهای شکل دهنده به اثر، در جهت معرفی دوباره آن به جامعه صورت گرفته است. این رویکرد موجب شکل گیری سلسله مراتب در آثار آن دوران و بازتولید این محصولات در هنر و معماری با رویکرد محتواگرایانه بر پایه فلسفه و عرفان اسلامی شده است.روش تحقیق در این پژوهش، شامل بررسی تاریخی پیدایش دوره صفویه، تحلیل محتوا و پدیدارشناسی است. روش اول به صورت مطالعات کتابخانه ای و روش دوم به صورت قیاسی-استقرایی انجام شده است. با نگاهی بازگشتی به دوره صفوی و بازخوانی مجدد پلان، تزئینات و نقوش به کار رفته در ابنیه این دوره، چگونگی به کارگیری و تاثیرگذاری فلسفه و عرفان در پنج سطح ادراکی مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه در نهایت، با خوانش مبانی فراموش شده در سطوح مختلف هستی شناسی و تاثیرات حسی مصالح و رنگ در مسجد شیخ لطف الله در سطح پدیدارشناسانه، به تحلیل موضوع پرداخته است.

کلیدواژه ها:

مبانی فلسفه و عرفان ، هستی شناسی ، پدیدارشناسی ، ادراکات حسی