توسعه قلمرو اسلام در دوران پیامبر اکرم (ص) : فتوحات یا دعوت؟

دوران پیامبر اکرم دوره سرنوشت ساز در تاریخ اسلام است که در آن دین اسلام از دعوت فردی در مکه به یک نظام اجتماعی و سیاسی در مدینه و در نهایت به یک جنبش دینی تمدنی گسترش یافت. پرسش اصلی این پژوهش آن است که آیا گسترش اسلام در این دوران بیشتر مرهون دعوت و تبلیغ مسالمت آمیز بود یا نتیجه فتوحات و اقدامات نظامی، مقاله حاضر با تکیه بر منابع اولیه همچون سیره ابن هشام، تاریخ طبری و مغازی واقدی به تحلیل مراحل مختلف دعوت پیامبر، ساختار حکومت اسلامی در مدینه، غزوات و مکاتبات بین المللی می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که توسعه اسلام در دوره پیامبر بیشتر مبتنی بر دعوت اخلاقی، رفتار شخصی و گفتگوی فرهنگی بوده و فتوحات نظامی غالبا نقش حمایتی و دفاعی داشته اند. نمونه هایی چون صلح حدیبیه، دعوت به حاکمان جهان و فتح مکه بدون خونریزی بر نقش روش های غیرنظامی در گسترش اسلام تاکید می کنند. در نهایت مقاله نتیجه می گیرد که پیامبر اسلام بیش از آنکه یک فرمانده نظامی باشد، یک مبلغ اخلاقی و اجتماعی بود که از ظرفیت های متنوعی برای توسعه دین بهره گرفت.

کلیدواژه ها:

پیامبر اسلام ، دعوت اسلامی ، غزوات ، سیره نبوی ، توسعه اسلام