مدلسازی فرم شهری بر پایه معماری بومی در نوسازی بافت های فرسوده

بافتهای فرسوده شهری، به دلیل ناکارآمدی عملکردی، فرسایش کالبدی و گسستهای اجتماعی، به یکی از چالش های اساسی مدیریت شهری در ایران تبدیل شدهاند. نوسازی این بافت ها، اگر صرفا با رویکرد فیزیکی و اقتصادی انجام گیرد، نهتنها به بهبود کیفیت زندگی نمی انجامد، بلکه میتواند موجب نابودی هویت تاریخی و معماری بومی منطقه شود. این مقاله با تمرکز بر مدلسازی فرم شهری، به بررسی ظرفیت های معماری بومی ایران برای بازآفرینی کالبدی و اجتماعی بافتهای فرسوده می پردازد. فرم شهری در این چارچوب، بهعنوان یک نظام سازمان یافتهی فض ایی و فرهنگی، نقش کلیدی در شکلگیری روابط اجتماعی، تجربه فضایی و خوانایی شهر دارد. با تحلیل مولفه های اصلی فرم شهری، ویژگیهای معماری بومی (مانند کوچهباغها، حیاط مرکزی، سلسله مراتب فضایی و مصالح محلی) و روشهای نوین مدل سازی) نظیر تحلیل مورفولوژیکی، GIS و طراحی پارامتریک(، این پژوهش به ارائهی راهکارهایی برای طراحی شهری بومی گرا در فرآیند نوسازی پرداخته است. مطالعات موردی انجامشده در بافت تاریخی عودالجان تهران و شهر یزد، نشان می دهد که بازآفرینی موفق فرم شهری بومی میتواند منجر به تقویت حس مکان، افزایش مشارکت مردمی و حفظ پیوستگی فضایی - فرهنگی شود. در پایان، مقاله با پیشنهاداتی چون احیای شبکه های سنتی، حفظ مقیاس انسانی، و ترکیب مصالح بومی با فناوری نوین، چارچوبی برای مدلسازی فرم شهری پایدار و بومی ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

مدلسازی شهری ، نوسازی شهری ، GISو CityEngine ، فرم شهری ، بافت فرسوده