تحلیل نظریه «زبان مشترک» به عنوان زبان نزول قرآن کریم

برخی از پژوهندگان زبان عربی و قرآن پژوهان، در باب چیستی زبانی که قرآن کریم بر بستر آن نازل شده است به پدیده ای به نام «زبان مشترک»، و در واقع نوعی دوگانگی زبانی- مشترک و عامیانه– در زندگی اعراب عصر نزول قائل شده‎اند. پس مراد از «بلسان عربی مبین» در آیات قران را همین زبان مشترک دانسته اند. از این میان مقاله محققانه استاد آذرنوش و همکارش با عنوان « زبان قرآن» با پژوهشی مفصل در باب چیستی زبان نزول قرآن و پس از بررسی و نقد فراوان قول به « زبان مشترک» را به عنوان زبان نزول قرآن، صحیح معرفی کرده و سایر نظرات را نقد می‎نماید. مقاله حاضر با توجه به تحقیقات انجام شده به ویژه مقاله مذکور سعی کرده است تا مبانی استنباطی و ادله قول به زبان مشترک برای نزول قرآن را بررسی و نقد کرده و در نهایت اعلام کند که قرآن به زبان عربی مشترک میان قبایل عرب با رنگ بیشتر لهجه قریش که انحراف کمتری از آن اصل عربی مشترک داشته اند نازل شده، نه زبان مشترکی که از اجتماع خصوصیات لهجه های مختلف عربی پدید آمده باشد. اما رویکرد این نوشتار بررسی یا نقد جزء جزء مقاله مذکور نیست بلکه، در عرض آن تلاش نموده تا مطلوب خود را که تبیین نزول قرآن به زبان قریش یعنی همان زبان عربی فصیح مشترکی که انحراف کمتری نسبت به سایر لهجه ها در آن دیده می‎شده، تبیین نماید.

کلیدواژه ها:

قرآن ، زبان مشترک ، لهجه ، عربی فصیح ، شعر ، بلاغت.