نگرش عارفانه آزاد بلگرامی در غزل

متفکران و اندیشمندان در سراسر جهان هستی بر این باورند که عرفان، تاثیر شگرفی در ساختن انسان های طالب کمال دارد و از این جهت، با هیچ یک از علوم و دانش ها قابل مقایسه نیست. از طرف دیگر، ماهیت شعر آن گونه است که در روح و جان انسان ها تاثیر مثبت دارد؛ بنابراین تاثیرگذاری شاعران عارف، بسیار افزون تر از دیگر شاعران است. پس لازم است که اشعار شاعران عارف، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. آزاد بلگرامی از شاعران بزرگ فارسی گوی قرن دوازدهم هجری در شبه قاره هندوستان است. وی به زبان فارسی و عربی آثار زیادی از خود به یادگار گذاشته است. با کاوش در آثار آزاد بلگرامی، قدرت و مهارت این سخنور در سخن پردازی به وضوح مشاهده می شود. متاسفانه به این شاعر و آثار او آنچنان که بایسته، پرداخته نشده است. همین موضوع، نگارندگان را بر آن داشت تا با کاوش در غزل های آزاد بلگرامی، بکوشند بازتاب اندیشه های عرفانی را در غزل های این شاعر عارف آشکار سازند. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. در پایان این پژوهش، روشن گردید که عرفان و مضامین عرفانی، یکی از درون مایه های پرتکرار در غزل های این شاعر است. برخی از این مضامین، عبارتند از: استغنا، تجلی، ضرورت مرشد، غیرت، فقر، فنا، لطف و وحدت. آزاد بلگرامی در مقام بیان مفاهیم عرفانی، در قامت یک عارف کمال یافته ظاهر می شود و با ظرافت و دقت خاصی، این اندیشه های متعالی را ارائه می نماید. زبان و نحوه بیان این شاعر، ساده و روان است. او در عین سادگی و روانی، مضامین عرفانی را در قالب تصاویر شاعرانه و همراه با صور خیال رنگارنگ بیان کرده است که نشانه توانایی این شاعر در شعرپردازی است.

کلیدواژه ها:

شعر فارسی ، سبک هندی ، آزاد بلگرامی ، غزل ، عرفان