طراحی مدل تاب آوری حرفه ای معلمان در مدارس ابتدایی ایران با تاکید بر سبک رهبری تحولی مدیران ( رویکرد آمیخته اکتشافی )

هدف: این پژوهش با هدف طراحی مدل تاب آوری حرفه ای معلمان ابتدایی ایران و بررسی نقش رهبری تحولی مدیران در تقویت این سازه انجام شد. تاب آوری حرفه ای به عنوان عاملی کلیدی در مواجهه با چالش های آموزشی و حفظ بهزیستی معلمان تعریف شد و ضرورت بررسی عوامل سازمانی و فردی موثر بر آن مورد تاکید قرار گرفت. مواد و روش ها: پژوهش از طرح آمیخته  اکتشافی متوالی بهره گرفت. در مرحله  کیفی، دیدگاه ها و تجربیات ۲۵ نفر از معلمان ابتدایی شهر کرمان (۱۸ زن، ۷ مرد، میانگین سنی ۳۸ سال) با استفاده از مصاحبه  نیمه ساختاریافته و بحث گروهی متمرکز، مورد بررسی قرار گرفت. بحث و نتیجه گیری: تحلیل مضمون داده ها، تاب آوری حرفه ای را به عنوان سازه ای چندبعدی شامل توانایی غلبه بر چالش ها، حفظ بهزیستی، سازگاری با تغییرات و احساس معنا در کار تعریف کرد. عوامل موثر بر تاب آوری شامل حمایت سازمانی (به ویژه حمایت مدیران تحول آفرین)، روابط مثبت با همکاران، خودکارآمدی و فرصت های رشد حرفه ای شناسایی شدند. در مرحله  کمی، پرسش نامه  تاب آوری حرفه ای معلمان (PRTQ) و پرسش نامه  رهبری تحولی (TLQ) در میان ۳۵۰ نفر از معلمان ابتدایی کرمان (۲۲۰ زن، ۱۳۰ مرد، میانگین سنی ۳۹ سال، میانگین سابقه  تدریس ۱۲ سال) توزیع شد. نتایج نشان داد که میانگین نمرات تاب آوری حرفه ای (M = ۳.۸۵, SD = ۰.۶۲) و رهبری تحولی (M = ۴.۱۲, SD = ۰.۵۸) بالاتر از حد متوسط بود و بین این دو سازه رابطه ای مثبت و معنادار وجود داشت (r = ۰.۶۸, p < ۰.۰۰۱). تحلیل رگرسیون نشان داد که رهبری تحولی ۴۸٪ از واریانس تاب آوری حرفه ای معلمان را پیش بینی می کند (R² = ۰.۴۸, F(۴, ۳۴۵) = ۸۰.۲۵, p < ۰.۰۰۱). مدل سازی معادلات ساختاری، برازش مناسبی برای مدل پیشنهادی تاثیر مستقیم و غیرمستقیم رهبری تحولی بر تاب آوری از طریق حمایت سازمانی و خودکارآمدی نشان داد. این پژوهش بر نقش کلیدی رهبری تحولی مدیران در ارتقای تاب آوری حرفه ای معلمان ابتدایی تاکید دارد و مدل ارائه شده می تواند به عنوان مبنایی برای طراحی مداخلات آموزشی و توسعه حرفه ای معلمان و مدیران به کار گرفته شود.

کلیدواژه ها:

Teachers' professional resilience ، Transformational leadership ، Elementary teachers ، Model design ، Blended approach. ، تاب آوری حرفه ای معلمان ، رهبری تحولی ، معلمان ابتدایی ، طراحی مدل ، رویکرد آمیخته.