پایداری زیست محیطی در آرامستان ها: ارزیابی اقدامات سبز و مدیریت پسماند در بهشت زهرا (س) تهران

آرامستان ها به عنوان بخشی از کالبد شهری، نقشی فراتر از دفن متوفیان ایفا می کنند و می توانند به عنوان نهادهایی اثرگذار در تحقق توسعه پایدار شهری عمل نمایند. در دهه های اخیر، چالش های زیست محیطی ناشی از شیوه های سنتی دفن، استفاده گسترده از مواد غیربازیافت پذیر، و تولید پسماندهای پزشکی در مراکز تطهیر، موجب توجه روزافزون به مفهوم «آرامستان سبز» شده است. این مقاله با تمرکز بر سازمان بهشت زهرا (س) تهران، به بررسی اقدامات زیست محیطی این نهاد پرداخته و میزان تطابق آن ها با شاخص های پایداری را تحلیل می کند. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از داده های ثانویه (گزارش های عملکرد، اسناد سازمانی، و مطالعات تطبیقی) انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که سازمان بهشت زهرا (س) در زمینه هایی مانند توسعه فضای سبز مقاوم، بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر، حذف تدریجی پلاستیک، و اصلاح روش های دفن، گام های مهمی در راستای حفظ محیط زیست برداشته است. همچنین، مدیریت نسبتا ساخت یافته ای در حوزه تفکیک و امحای پسماندهای پزشکی به چشم می خورد. با این حال، برخی چالش ها همچون نداشتن قطعات اختصاصی دفن سبز، فقدان مشارکت شهروندی در فرآیند دفن پایدار، و محدودیت های زیرساختی همچنان وجود دارد. در پایان، پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت موجود از جمله ایجاد قطعه پایلوت دفن سبز، ارتقاء آموزش زیست محیطی به کارکنان و مراجعان، و تدوین سند سیاستی محیط زیست برای آرامستان ها ارائه شده است.