رابطه تجربه مواجهه با حوادث بحرانی با سطح تاب آوری روان شناختی آتش نشانان

آتش نشانی یکی از مشاغل پرخطر و استرس زا است که کارکنان آن به طور مستمر با شرایط بحرانی، مخاطرات جانی و فشار روانی بالا مواجه می شوند. تاب آوری روان شناختی به عنوان توانایی فرد در مقابله با فشارهای روانی، بازگشت سریع به وضعیت عادی و حفظ عملکرد موثر، نقش حیاتی در موفقیت ماموریت ها و سلامت روانی آتش نشانان دارد. این پژوهش با هدف بررسی رابطه تجربه مواجهه با حوادث بحرانی و تاب آوری روان شناختی آتش نشانان شاغل در ایستگاه های مشهد انجام شد تا عوامل موثر بر توانمندی های مقابله ای و روانی کارکنان شناسایی گردد. روش پژوهش کیفی و از نوع توصیفی–تحلیلی بود. شرکت کنندگان شامل ۱۲ نفر از آتش نشانان با تجربه عملیاتی متنوع بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته جمع آوری شد و به منظور استخراج مضامین اصلی و فرعی مرتبط با تاب آوری و تجربه مواجهه با حوادث بحرانی، از روش تحلیل مضمون استفاده گردید. مصاحبه ها شامل پرسش هایی درباره تجربه عملیاتی در حوادث بحرانی، واکنش های روانی، استراتژی های مقابله ای، و نقش حمایت اجتماعی در افزایش تاب آوری بود. یافته ها نشان دادند که تجربه مواجهه با حوادث بحرانی اثر مستقیم و غیرمستقیم بر تاب آوری روان شناختی دارد. مهم ترین عوامل تاب آوری شامل مدیریت هیجان و کنترل فشار روانی، پذیرش و تطبیق با شرایط بحرانی، تقویت همبستگی و حمایت اجتماعی، یادگیری و توسعه مهارت های مقابله ای و تاثیر تجارب منفی و فشار مزمن بودند. آتش نشانانی که تجربه عملیاتی گسترده و متنوع داشتند، توانایی بالاتری در مدیریت استرس، تصمیم گیری سریع و حفظ عملکرد موثر نشان دادند. وجود حمایت تیمی و همبستگی میان اعضای گروه موجب کاهش فشار روانی و افزایش اعتماد به نفس شد، در حالی که مواجهه بدون حمایت و فشار مزمن، کاهش تاب آوری و افزایش اضطراب را به همراه داشت. این نتایج بر اهمیت برنامه های آموزشی و روان شناختی جهت تقویت تاب آوری، مهارت های مقابله ای و حمایت اجتماعی تاکید می کند. طراحی مداخلات موثر می تواند سلامت روانی و عملکرد آتش نشانان را ارتقا داده و آن ها را برای مواجهه با حوادث بحرانی آماده سازد.

کلیدواژه ها:

تاب آوری روان شناختی ، تجربه مواجهه با حوادث بحرانی ، آتش نشانان ، مهارت های مقابله ای.