فضای مجازی، شبهات دینی و راهکارهای تربیتی مبتنی بر معارف اسلامی

انتشار سریع رسانه های اجتماعی تجربه دینی نوجوانان را دگرگون کرده است؛ به گونه ای که در حالی که راه هایی برای کشف ایمان فراهم می سازد، خطرات قابل توجهی از جمله گسترش اطلاعات نادرست را نیز به همراه دارد. این مقاله به تحلیل نقش محیط های مجازی در ایجاد و تشدید شبهات دینی در میان جوانان ایرانی می پردازد و راهبردهای آموزشی ریشه دار در میراث فکری اسلامی را بررسی می کند.با بهره گیری از مطالعات بین المللی و منطقه ای اخیر (۲۰۲۱–۲۰۲۵)، مقاله به بررسی ادبیات مرتبط با اطلاعات نادرست دیجیتال، شکل گیری هویت دینی و سواد رسانه ای می پردازد. این پژوهش سه دسته اصلی از شک گرایی دینی آنلاین را مشخص می سازد: پرسش های معرفتی درباره آموزه ها، ارزیابی های اخلاقی، و بازتفسیرهای اجتماعی-تاریخی مرتبط با روایت های سیاسی.مطالعه حاضر بر منابع فکری اسلامی، از جمله تدبر (تفکر)، اجتهاد (استنباط مستقل)، و الگوی گفت وگوی پیامبر به عنوان چارچوبی برای پاسخ سازنده به شبهات تاکید دارد. مقاله همچنین راهبردهای آموزشی مبتنی بر این اصول را پیشنهاد می دهد؛ از جمله گنجاندن سواد دینی دیجیتال در برنامه های درسی مدارس، ارتقای توسعه حرفه ای معلمان، تقویت همکاری با خانواده ها و نهادهای مذهبی، و تولید محتوای چندرسانه ای متناسب با فرهنگ.زمینه فرهنگی ایران، که با استفاده از نمادهای دینی در رسانه های دیجیتال از سوی دولت و جنبش های اعتراضی شناخته می شود، به عنوان نمونه ای برای نشان دادن فشارهای دوگانه ای که نوجوانان با آن مواجه هستند به کار رفته است. یافته ها نشان می دهد که یک مدل ترکیبی، که آموزش سنتی اسلامی را با آموزش رسانه ای معاصر تلفیق می کند، می تواند فضایل فکری و مهارت های انتقادی لازم برای مدیریت دنیای دیجیتال را در اختیار نوجوانان قرار دهد.در پایان، مقاله تاکید می کند که مدارس می توانند با بهره گیری از راهبردهای فعالانه، مسئله شبهات دینی آنلاین را به فرصتی برای تقویت ایمان، تاب آوری و گفت وگوی سازنده در عصر دیجیتال بدل سازند.

کلیدواژه ها:

تعلیم و تربیت اسلامی ، سواد دینی دیجیتال ، نوجوانان ، رسانه های اجتماعی ، شبهات دینی ، ایران ، آموزش ، اطلاعات نادرست