ارتباط بین سواد فرهنگی دبیر عربی و موفقیت یادگیری زبانی دانش آموزان

پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبیین ارتباط میان سواد فرهنگی دبیران زبان عربی و میزان موفقیت یادگیری زبانی دانش آموزان انجام شده است. در دنیای معاصر، یادگیری زبان های خارجی به ویژه زبان عربی، دیگر صرفا به انتقال قواعد نحوی و صرفی محدود نمی شود، بلکه نیازمند فهم عمیق از بسترهای فرهنگی، اجتماعی و تاریخی است که زبان در آن شکل گرفته و توسعه یافته است. مفهوم «سواد فرهنگی» در این تحقیق به مجموعه ای از دانش ها، نگرش ها و مهارت هایی اطلاق می شود که معلم را قادر می سازد نه فقط مفردات و ساختارهای زبانی را آموزش دهد، بلکه ارزش ها، هنجارها، نمادها، سبک های ارتباطی و تفاوت های فرهنگی را نیز به شکلی کارآمد منتقل کند.از منظر نظری، چارچوب پژوهش بر اساس رویکردهای آموزش بین فرهنگی (Intercultural Language Teaching) و نظریه های یادگیری اجتماعی–فرهنگی ویگوتسکی بنا شده است که بر تعاملات معنادار، نقش زمینه فرهنگی و مشارکت فعال دانش آموزان تاکید دارند. به این ترتیب، فرض اصلی تحقیق آن است که هر چه سطح سواد فرهنگی دبیر بالاتر باشد، توانایی او در ایجاد انگیزه، افزایش تعامل کلاسی، کاهش اضطراب زبانی و بهبود چهار مهارت اصلی (شنیدن، گفتن، خواندن، نوشتن) در دانش آموزان افزایش می یابد.روش شناسی مطالعه، توصیفی–همبستگی بوده و جامعه آماری شامل دبیران عربی و دانش آموزان متوسطه دوم در چند شهر منتخب ایران است. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه استاندارد سنجش سواد فرهنگی دبیران، آزمون های تعیین سطح مهارت های زبانی، و مقیاس های انگیزش و نگرش نسبت به زبان عربی بوده است. داده ها با استفاده از تحلیل آماری رگرسیون چندمتغیره و ضریب همبستگی پیرسون پردازش و تفسیر شده اند.یافته ها نشان می دهد سواد فرهنگی دبیران نه تنها با موفقیت یادگیری زبان عربی (نمرات مهارت ها، پیشرفت تحصیلی و افزایش اعتماد به نفس زبانی) رابطه مثبت و معنادار دارد، بلکه اثر آن در مقایسه با عوامل دیگری چون تجربه تدریس، مدرک تحصیلی و امکانات آموزشی بارزتر است. دبیرانی که اشراف بیشتری به فرهنگ و جامعه عربی داشتند، توانستند از مثال ها، داستان ها، ضرب المثل ها و موقعیت های ارتباطی واقعی بهره بگیرند و محیطی یادگیری محور و با انگیزش بالا ایجاد کنند.نتیجه گیری این مطالعه حاکی از آن است که ارتقاء سواد فرهنگی دبیران عربی باید به عنوان یک محور اساسی در برنامه های آموزش معلم لحاظ شود. طراحی کارگاه های آموزشی، تبادل فرهنگی، و تولید منابع آموزشی دارای محتوای بین فرهنگی می تواند موجب ارتقای کیفیت تدریس و در نهایت افزایش موفقیت یادگیری زبانی دانش آموزان شود. این یافته ها بر ضرورت پیوند میان رویکردهای زبانی و فرهنگی در آموزش زبان عربی و توجه سیاستگذاران آموزشی به این همگرایی تاکید می کند.

کلیدواژه ها:

سواد فرهنگی ، آموزش زبان عربی ، موفقیت یادگیری ، آموزش بین فرهنگی ، مهارت های زبانی