از تجاوز تا جهاد دفاعی ایران در جنگ ۱۲ روزه حملات متقابل علیه تجاوز اسرائیل

جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۵ یکی از رویدادهای مهم و سرنوشت ساز خاورمیانه بود که ابعاد فقهی و حقوقی گسترده ای به همراه داشت. این جنگ با حملات تجاوزگرانه اسرائیل به تاسیسات هسته ای، نظامی و به خصوص مناطق مسکونی ایران آغاز شد؛ حملاتی که به شهادت صدها فرد بی گناه و خسارات گسترده غیرنظامی منجر گردید. اسرائیل این اقدامات را فاقد هرگونه توجیه قانونی انجام داد و با نقض آشکار حقوق بشردوستانه، از تسلیحات ممنوعه و تاکتیکهای غیرقانونی استفاده کرد. در پاسخ، ایران با اجرای حملات دقیق موشکی و پهپادی علیه اهداف نظامی اسرائیل، واکنشی را سامان داد که از منظر حقوق بین الملل و فقه امامیه در چارچوب دفاع مشروع قابل ارزیابی است و مدیریت جنگ را بر عهده گرفت. این پژوهش با رویکرد تحلیلی تطبیقی، مشروعیت دفاع ایران را بررسی می کند. از دیدگاه فقه امامیه، جهاد دفاعی در برابر تجاوز دشمن واجب و فوری است و اقدامات ایران مصداق بارز این تکلیف شرعی محسوب می شود. از منظر حقوق بین الملل نیز، ماده ۵۱ منشور ملل متحد حق ذاتی دفاع در برابر حمله مسلحانه را به رسمیت می شناسد و واکنش ایران در چارچوب ضرورت و تناسب صورت گرفته است. علاوه بر این، تحلیل تطبیقی اقدامات دو طرف نشان می دهد که ایران برخالف اسرائیل اصول تمایز میان اهداف نظامی و غیرنظامی را رعایت کرد و از حمالت غیرضروری علاوه بر توانمدی گسترده موشکی پرهیز نمود. نتیجه گیری پژوهش نشان می دهد که دفاع ایران مشروعیت کامل داشته و می تواند مبنایی برای پیگیری حقوقی و تقویت جایگاه بین المللی کشور باشد.

کلیدواژه ها:

دفاع مشروع ، جهاد دفاعی ، حقوق بین الملل ، جنگ ۱۲ روزه ، تجاوز اسرائیل.