مدرسه تراز در سند تحول بنیادین و آموزش رهایی بخش از نظر پائولو فریره: بازاندیشی در تربیت انتقادی برای زیست جهانی

این مقاله با هدف بازاندیشی نسبت «مدرسه تراز» در سند تحول بنیادین با آموزش رهایی بخش پائولو فریره و با تکیه بر رویکرد «زیست جهانی»، به تبیین ظرفیت های تربیت انتقادی برای ارتقای کیفیت مدرسه می پردازد. ابتدا مفاهیم بنیادین دو چارچوب روشن می شود و سپس هم سنجی آن ها در سه ساحت معنا (غایت مندی و عدالت)، قدرت (عاملیت معلم و دانش آموز) و کنش (برنامه درسی و ارزشیابی) صورت می گیرد. این پژوهش از نوع تحلیلی–توصیفی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و مقالات معتبر انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که میان «مدرسه تراز» و آموزش رهایی بخش همپوشانی هایی در عدالت آموزشی، گفت وگومحوری، مسئله محوری و پرورش سواد انتقادی وجود دارد؛ با این حال تفاوت هایی در مبانی هنجاری، سطح مداخله و زبان سیاست گذاری مشاهده می شود. بر مبنای تحلیل ها، الگویی تلفیقی پیشنهاد می شود که چهار مولفه کلیدی دارد: حاکمیت گفت وگویی مدرسه، برنامه درسی مسئله محور میان رشته ای، مدیریت مشارکتی با محوریت جامعه یادگیرنده، و ارزشیابی تکوینی معطوف به عدالت. شاخص های سنجش شامل عاملیت و مشارکت دانش آموزی، برابری فرصت های یادگیری، کیفیت گفت وگوهای کلاسی و شواهد کنش انتقادی تعریف می گردد. نتیجه آنکه پیوند زبان سیاستی سند با منطق رهایی بخش، امکان تحقق مدرسه ای یادگیرنده، عادلانه و توانمندساز را در سطح مدرسه فراهم می کند.

کلیدواژه ها:

مدرسه تراز ، سند تحول بنیادین ، آموزش رهایی بخش ، تربیت انتقادی ، زیست جهانی