ریشه ها و بنیان های اعتماد: تئوری ها و دیدگاه ها

درباره علل، ریشه ها و عواملی که باعث ایجاد، تعمیق و تداوم اعتماد اجتماعی می شوند، تاکنون دیدگاه ها و تئوری های متفاوتی ارائه شده است. برخی از نظریه پردازان در حوزه­ی روانشناسی تلاش کرده اند تا با استعانت از عوامل فردی، شخصیتی و روانی اعتماد را مورد تبیین قرار داده و بنیان های آن را تعریف نمایند. در حوزه های جامعه شناختی نیز نقش عوامل ساختاری، کارکردی، ارتباطی و حتی گفتمانی برجستگی یافته است. واقعیت این است که اعتماد به عنوان چسب اجتماعی پدیده­ی پیچیده ای است که نمی توان با تحویل­گرایی و برجسته سازی نقش عوامل و متغیرهای خاص آن را مورد تبیین قرار داد. واقعیت ها، پژوهش ها و نتایج بدست آمده از مطالعات و تئوری پردازی های متعدد گویای این حقیقت است که اعتماد هم متاثر از عوامل فردی، ذهنی و روانشناختی است و هم ریشه در عوامل و زمینه های ساختاری و ارتباطی دارد که در کنش های اجتماعی، برساخته و عوامل اجتماعی درآن بسیار تاثیرگذار است. بررسی دیدگاه های مختلف در این پژوهش نیز موید همین واقعیت است که اعتماد می تواند در فرآیندهای جامعه پذیری، متاثر از عوامل فرهنگی، ایدئولوژیک، بده بستان های تعاملی، کنش های ارتباطی، شرایط و مختصات ساختاری و ساز و کارهای گروهی و مختصات سیاسی، تاریخی، روندهای طبقاتی و نظامات معرفتی تحت تاثیر قرار گیرد. در این پژوهش تلاش شده است ضمن بررسی تئوری ها و دیدگاه های مختلف پژوهشی که در سه گزارش جداگانه جمع بندی و دسته بندی متفاوتی از عوامل، تعیین کننده ها و ریشه های اعتماد انجام گردیده، ارائه شود. در پایان نیز عناصر و عوامل مشترک و نقش ریشه ها و زمینه های اعتماد آفرین مورد استنتاج و تفسیر قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

اعتماد ، تئوری ها ، دیدگاه ها ، ریشه ها و بنیان های اعتماد