بررسی غلظت فلزات سنگین در منابع آب ایران: مرور سیستماتیک

مقدمه و اهمیت موضوع: گسترش شهرنشینی، توسعه صنایع، معادن و کشاورزی موجب آلودگی محیط زیست از جمله منابع آبی موجود در کره زمین شده است از جمله این آلاینده ها که با ورود به منابع آبی خطرات عمده ای بر محیط زیست برجای گذاشته فلزات سنگین می باشد. که با توجه به اهمیت و نقش عمده فلزات سنگین در سلامت عموم هدف از مطالعه حاضر مروری بر مطالعات گذشته در خصوص وضعیت منابع آبهای سطحی و زیرزمینی ایران از نظر غلظت فلزات سنگین در یک دوره 20 ساله می باشد، تا بدین ترتیب با داشتن اطلاعات منسجم در این زمینه، اولین گام در جهت اقدامات مدیریتی و حل مسائل بهداشتی برداشته شود.مواد و روشها: مطالعه حاضر از نوع مرور سیستماتیک است که به منظور بررسی غلظت فلزات سنگین در منابع آبی ایران اعم از سطحی و زیرزمینی صورت گرفته است که در آن مقالات مرتبط با موضوع از پایگاه های داخلی و خارجی از قبیل Iran Medex، SID و Google Scholar ، Scopus،ISI Web of Knowledge در دوره زمانی سالهای 1371 تا 1391مورد بررسی قرار گرفت.نتایج و بحث: از 800 مقاله دریافتی با کلید واژه های وارد شده تعداد 39 مقاله ارتباط موضوعی قویتری با مطالعه داشت و در تجزیه تحلیل وارد شدند. نتایج نشان داد که در اکثر مناطق بررسی شده غلظت فلزات سنگین بیش از استاندارد می باشد. در آب های زیرزمینی از بین فلزات سنگین میانگین غلظت سرب و کادمیوم و در آب های سطحی میانگین غلظت فلزات سرب، کادمیوم، نیکل، کروم و آهن بیش از استاندارد زیست محیطی گزارش شده اند. بر اساس نتایج، همجواری با معادن، صنایع، زمین های کشاورزی و استفاده از سموم و آفت کش ها ارتباط بالایی با افزایش غلظت فلزات سنگین داشت.نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن مقادیر فلزات سنگین در اکثر مناطق به خصوص مناطق صنعتی و کشاورزی، جهت مصون ماندن از اثرات نامطلوبی که این فلزات بر محیط زیست، بهداشت و سلامت انسان دارند، دولت می بایستی با اعمال و اجرای قوانین و مقررات سختگیرانه زیست محیطی درصدد کاهش سطح این فلزات برآید، در غیر اینصورت صدمات جبران ناپذیری بر محیط زیست و سلامت عمومی وارد خواهد شد.