ارزشیابی همسالان و خود ارزیابی

موضوع: ارزشیابی به عنوان رکن جدایی ناپذیر فرآیند آموزش و یادگیری، در دهه های اخیر شاهد تحولی بنیادین از مدل سنتی (معلم محور و محصول گرا) به سمت رویکردهای نوین، سازنده و فرآیند محور بوده است. در این میان، ارزشیابی همسالان (Peer Assessment) و خودارزیابی (Self-Assessment) به عنوان دو استراتژی کلیدی در سنجش برای یادگیری، نقشی محوری در توسعه مهارت های فراشناختی و مسئولیت پذیری دانشجویان ایفا می کنند.هدف: هدف اصلی این مقاله، بررسی همه جانبه مبانی نظری، ضرورت های کاربردی، مزایا، چالش ها و سازوکارهای اجرایی موثر ارزشیابی همسالان و خودارزیابی در محیط های آکادمیک و آموزشی است. این پژوهش در تلاش است تا با تحلیل شواهد موجود، راهنمایی عملی برای اجرای موفقیت آمیز این رویکردها و تلفیق آن ها در طراحی آموزشی فراهم آورد.روش شناسی: این مقاله یک مطالعه مروری-تحلیلی است که با تکیه بر منابع علمی و پژوهشی معتبر فارسی، به تحلیل و دسته بندی مفاهیم و یافته های مرتبط با این دو شیوه سنجش نوین می پردازد. تمرکز اصلی بر تبیین نقش این ابزارها در تقویت یادگیری خودتنظیم شده و توسعه ظرفیت های تفکر انتقادی و قضاوت حرفه ای است.یافته های کلیدی: نتایج تحلیل نشان می دهد که هرچند اجرای این روش ها ممکن است با چالش هایی نظیر اعتبار نمره دهی و مقاومت های اولیه دانشجویان مواجه شود، اما منافع بلندمدت آن ها در توسعه مهارت های فراشناخت، افزایش انگیزه درونی، تقویت توانایی ارائه و پذیرش بازخورد سازنده، و درک عمیق تر از معیارهای عملکردی، اجرای آن ها را توجیه می کند. خودارزیابی فرآیند تامل را تقویت کرده و همسال سنجی محیطی برای تعامل سازنده و یادگیری مشترک ایجاد می کند.نتیجه گیری: در نهایت، نتیجه گیری می شود که ارزشیابی همسالان و خودارزیابی، صرفا روش هایی برای سنجش نیستند، بلکه ابزارهای قدرتمندی برای آموزش و یادگیری محسوب می شوند که با قرار دادن دانشجو در مرکز فرآیند سنجش، به تربیت یادگیرندگانی فعال، مسئولیت پذیر و خودراهبر برای جامعه امروز کمک شایانی می کنند.

کلیدواژه ها:

کلمات کلیدی : ارزشیابی همسالان ، خودارزیابی ، سنجش نوین ، بازخورد ، تفکر انتقادی ، یادگیری خودتنظیم ، فراشناخت.