تاثیر پدیده‎ های جغرافیایی در مکان‎ گزینی بندر سیراف ۱

سال انتشار: 1404
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 64

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHRU-17-1_005

تاریخ نمایه سازی: 1 مهر 1404

چکیده مقاله:

بندر تاریخی سیراف بر کرانه خلیج فارس با استناد به یافته‎ های باستان‎ شناسی از آثار دور‎ه ساسانی به شمار می‎ رود. بر اساس منابع، در دور‎ه اسلامی، روزگار آبادانی و رونق این بندر تا اواخر حکومت آل بویه ادامه داشت. این مکان مهم، ازنظر جغرافیایی در باریکه‎ ای از کوه تا ساحل دریا قرار دارد. سیراف موضوع پژوهش های بسیاری به‎ ویژه درزمینه تجارت دریایی با سرزمین‎ های دیگر بوده و به‎ عنوان بزرگ‎ ترین محوطه کاوش‎ های باستان‎ شناسی در سواحل شمالی خلیج فارس مقالات بسیاری درباره حفاری‎ های صورت‎ گرفته در آن منتشر شده است. با وجود این تاکنون درباره مکان‎ گزینی آن پژوهشی انجام نشده است. با توجه به کمی وسعت میان کوه و دریا در سیراف و وجود محوطه‎ های ساحلی وسیع‎ تر در پیرامون آن، این سوال پیش می‎ آید که چرا این بندر در نقطه‎ ای که وسعت کم زمین از ویژگی‎ های آن است، ساخته شد؟ دیگر آنکه پدیده‎ های جغرافیایی طبیعی و انسانی چه نقشی در مکان‎ گزینی این بندر ایفا کرده‎ اند؟ نوشتار حاضر به‎ روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس جستجو در منابع کتابخانه‎ ای، مشاهده میدانی و مصاحبه فراهم آمده است. یافته‎ ها نشان می‎ دهد که ویژگی‎ های طبیعی سیراف، چون موقعیت بندرگاهی آن، ارتفاعات، منابع آب و معادن سنگ و گچ و نیز پدیده‎ های جغرافیایی انسانی مانند شهرهای پس‎ کرانه‎ ای و راه‎ های تجاری نقشی اساسی در انتخاب مکان این بندر داشته‎ اند.

نویسندگان

مصطفی ابراهیمی

دکترای تخصصی گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

علی ناظمیان فرد

دانشیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

محمدتقی ایمان پور

استاد گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابراهیمی، حاج محمدعلی (۱۴۰۰). ارتباط منطقه گله دار و اسیر ...
  • ابراهیمی، نصرالله، ده پهلوان، مصطفی، و محمدخانی، کوروش (۱۳۹۹). کاوش ...
  • https://journal.richt.ir/mbp/article-۱-۳۱۱-fa.htmlابن بلخی (۱۳۷۴). فارسنامه (توضیح و تحشیه از منصور رستگار ...
  • ابن حوقل، ابوالقاسم محمد (۱۹۳۸م). صورهالارض (ج. ۲). دار صادر ...
  • ابن خرداذبه، عبیدالله بن عبدالله (۱۹۹۲م). المسالک و الممالک. دار ...
  • ابن رسته، احمد بن عمر (۱۸۹۲م). اعلاق النفیسه و یلیه ...
  • ابوالفداء، اسماعیل بن علی (۲۰۰۷م). تقویم البلدان. مکتبه الثقافه الدینیه ...
  • ادوای، مظهر، و ابراهیمی، مصطفی (۱۴۰۰). خرما، هویت و زندگی ...
  • https://www.sid.ir/paper/۱۱۷۰۷۳۳/faاسحاق بن الحسین (۱۴۰۸ق). آکام المرجان (تصحیح فهمی سعد). عالم ...
  • اسماعیلی جلودار، محمد اسماعیل (۱۳۹۰). تحلیل سیستم تدافعی سیراف در ...
  • اسماعیلی جلودار، محمد اسماعیل (۱۳۹۴). پژوهش‎ های باستان‎ شناسی خلیج ...
  • الاصطخری، ابراهیم بن محمد (۲۰۰۴م). المسالک و الممالک (تحقیق محمد ...
  • الاصفهانی، حمزه بن الحسن (بی‎ تا). سنی ملوک الارض و ...
  • اقبال آشتیانی، عباس (۱۳۲۴). جغرافیای بلاد و نواحی: سیراف قدیم. ...
  • https://www.sid.ir/paper/۱۱۷۰۷۳۳/faاقتداری، احمد (۱۳۷۵). آثار شهرهای باستانی سواحل و جزایر خلیج ...
  • اکبری، علی (۱۳۸۷). روابط تجاری بندر سیراف و ایالت فارس ...
  • البلاذری، احمد بن یحیی (۱۹۸۸م). فتوح البدان. دار و مکتبه ...
  • الحازمی، محمد بن موسی (بی‎ تا). الاماکن. بی‎ نا ...
  • الحموی، یاقوت بن عبدالله (۱۹۹۵م). معجم البلدان (ج. ۳). دار ...
  • الحمیری، محمد بن عبدالمنعم (۱۹۸۴م). الروض المعطار فی خبر الاقطار ...
  • الخوارزمی، محمد بن موسی (۱۳۴۵ق). صوره الارض (تحقیق هانس فون ...
  • الهمدانی، ابن فقیه (۱۴۱۶ق). البلدان (تحقیق یوسف الهادی). عالم الکتب ...
  • آل داوود، سید علی (۱۳۷۸). دو سفرنامه از جنوب ایران. ...
  • تاریخ سیستان (۱۳۶۶). ملک‎ الشعراء بهار (مصحح). کلاله خاور ...
  • توفیقیان، حسین (۱۳۹۳). بنادر تاریخی خلیج فارس در دوران ساسانی. ...
  • جعفری، سید محی‎ الدین (۱۳۹۴). سیراف؛ دانش مهندسی سازه‎ های ...
  • جواهری، محسن (۱۴۰۰). آب برای سرزمین مقدس سیراف. انتشارات ادیب ...
  • جیهانی، ابوالقاسم بن احمد (۱۳۶۸). اشکال العالم (علی بن عبدالسلام ...
  • حافظ ‎ ابرو، عبدالله بن لطف‎ الله (۱۳۷۵). جغرافیا (صادق ...
  • حدود العالم (۱۳۶۲). (به ‎ کوشش منوچهر ستوده). کتابخانه طهوری ...
  • حسینی فسایی، حاج میرزا حسن (۱۳۸۲). فارسنامه ناصری (تصحیح و ...
  • خسروزاده، علیرضا (۱۳۹۶). باستان‎ شناسی خلیج فارس در دور‎ه اشکانی ...
  • سرفراز، علی‎ اکبر، و فیروزمندی، بهمن (۱۳۸۷). باستان‎ شناسی و ...
  • سمسار، محمد حسن (۱۳۵۷). جغرافیای تاریخی سیراف. انجمن آثار ملی ...
  • سیرافی، سلیمان تاجر (۱۳۸۱). سلسله التواریخ (حسین قرچانلو، مترجم). اساطیر ...
  • شکویی، حسین (۱۳۷۳). فلسفه جغرافیا. موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی ...
  • طاهری، رضا (۱۳۹۴). از مروارید تا نفت: تاریخ خلیج فارس ...
  • طبری، محمد بن جریر (۱۳۷۵). تاریخ طبری (ابوالقاسم پاینده، مترجم؛ ...
  • طوسی، محمد بن محمود (۱۳۸۲). عجایب المخلوقات (به اهتمام منوچهر ...
  • عسکری چاوردی، علیرضا، پیتری، کامرون، و تایر، هلن (۱۳۹۲). نخستین ...
  • فاضل جمی، میرزا محمد حسین (۱۳۷۱). منشآت (مقدمه، توضیحات و ...
  • فرصت شیرازی، محمد نصیر (۱۳۷۷). آثار عجم (ج. ۲). امیرکبیر ...
  • قدامه بن جعفر (۱۹۸۱م). الخراج و صناعه الکتابه (محمدحسین زبیدی، ...
  • کارنامه اردشیر بابکان (۱۳۲۹). (به اهتمام محمدجواد مشکور). کتابفروشی و ...
  • کازرونی، محمد ابراهیم (۱۳۶۷). تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس ...
  • کنگانی، محمد (۱۴۰۳)، زندگی در سیراف (مکان مصاحبه). بندر سیراف ...
  • گردیزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک (۱۳۶۳). زین الاخبار (تحقیق عبدالحی ...
  • گوردون ایست، ویلیام (۱۳۹۲). تاریخ در بستر جغرافیا (حسین حاتمی‎ ...
  • لسترنج، گای (۱۳۶۴). جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی (محمود عرفان، ...
  • مسعودی، ابوالحسن (۱۳۶۵). التنبیه و الاشراف (ابوالقاسم پاینده، مترجم؛ ج. ...
  • معصومی، غلامرضا (۱۳۷۴). سیراف، بندر طاهری. قطره ...
  • مقدسی، ابوعبدالله (۱۳۶۱). احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم (علی‎ نقی ...
  • نوروززاده بوشهری، اسماعیل (۱۳۲۵). ایران کنونی و خلیج فارس. چاپخانه ...
  • واندنبرگ، لوئی (۱۳۴۸). باستان‎ شناسی ایران باستان (عیسی بهنام، مترجم). ...
  • ویلسون، آرنولد (۱۳۱۰). تاریخ خلیج فارس (محمد سعیدی، مترجم). مطبعه ...
  • ReferencesAbu al-Fida, I. A. (۲۰۰۷). Taqwīm al-buldān [The survey of ...
  • https://doi.org/۱۰.۳۰۴۶۵/shc.۲۰۲۱.۳۳۴۳۹.۲۱۵۹ [In Persian]Al-Baladhuri, A. Y. (۱۹۸۸). Futūḥ al-buldān [The conquest ...
  • Davood, S. A. (۱۹۹۹). Two travelogues from southern Iran. Amir ...
  • https://journal.richt.ir/mbp/article-۱-۳۱۱-fa.html [In Persian]Ebrahimi. M. (۲۰۲۱) The connectionbetween the Gallehdar and ...
  • Ḥafiẓ Abru, A. L. (۱۹۹۶). Jughrafiya [Geography] (S. Sajjadi, Ed.). ...
  • Masuodi, A. (۱۹۸۶). Al-Tanbīh wa al-ashrāf [Admonition and revision] (A. ...
  • Strabo (n.d). Geography. Wiliam Heineman ...
  • Taheri, Reza (۲۰۱۵). From Pearls to Oil: History of the ...
  • Wilson, A. (۱۹۳۱). History of Persian Gulf (M. Saidi, Trans.). ...
  • نمایش کامل مراجع