تحریم های فناوری و تاثیر آن بر شکاف دیجیتال: رهیافتی تحلیلی به روابط ایران و اتحادیه اروپا (۲۰۱۰-۲۰۲۴)

تحریم های فناوری اتحادیه اروپا علیه ایران از سال ۲۰۱۰ آغاز شد و به تدریج گسترش یافت. تحریم‎های ثانویه ایالات متحده اثر این موضوع را دوچندان کرد. این تحریم ها شامل محدودیت در صادرات تجهیزات فناوری اطلاعات و ارتباطات، نرم افزارهای پیشرفته، فناوری های دوگانه و دسترسی به خدمات دیجیتال اروپایی می شود. این تحریم ها پیامدهای گسترده ای بر بخش فناوری ایران، دسترسی شهروندان به فناوری های نوین و در نهایت تعمیق شکاف دیجیتال داشته است. این پژوهش با طرح این پرسش که تحریم های فناوری اتحادیه اروپا چه تاثیرهای بلندمدتی بر توسعه دیجیتال ایران داشته و این پیامدها چگونه بر ساختار روابط آینده ایران-اروپا تاثیر خواهد گذاشت، به تحلیل این معضل پیچیده می پردازد. بر اساس فرضیه اصلی پژوهش، تحریم های فناوری اروپا علی رغم ایجاد شکاف دیجیتال کوتاه مدت، در بلندمدت منجر به تقویت خودکفایی فناورانه ایران، شکل گیری شبکه های فناوری جایگزین با محوریت شرق، و در نهایت کاهش اهرم فشار اروپا بر ایران خواهد شد. از منظر روشی، این پژوهش با بهره گیری از روش تحلیل تطبیقی-تاریخی و رویکرد مطالعه موردی، بر پایه نظریه وابستگی پیچیده کوهن و نای، مفهوم قدرت ساختاری سوزان استرنج، و مدل جهش فناورانه که نحوه عبور کشورهای در حال توسعه از مراحل توسعه فناوری را تبیین می کند؛ استوار شده است. دستاوردهای مورد انتظار شامل شناسایی الگوهای تطبیق ایران با تحریم های فناوری، تحلیل تغییرات ساختاری در زنجیره ارزش فناوری منطقه، پیش بینی سناریوهای تعامل فناورانه آینده و ارائه راهکارهای سیاستی برای بهینه سازی روابط دوجانبه است.

کلیدواژه ها:

تحریم های فناوری ، روابط ایران-اروپا ، ژئوتکنولوژی ، شکاف دیجیتال ، قدرت ساختاری