بررسی توانایی تشکیل بیوفیلم توسط باکتری های موجود در کود زیستی فسفات بارور ۲ و اثر آنها همراه با کاربرد خاک فسفات بر رشد جو

تشکیل بیوفیلم در ریزوسفر گیاهان زراعی توسط باکتری­های حل کننده فسفات نامحلول خاک می­تواند با بهبود کلنیزاسیون ریشه و افزایش حلالیت فسفر موجب افزایش کارآمدی آنها شود. کود زیستی فسفات بارور۲  حاوی باکتری­های Pesudomonas putida و Pantoa agglomerans می­باشد، که با ترشح اسیدهای آلی و آنزیم فسفاتاز باعث تجزیه ترکیبات فسفره نامحلول در خاک شده و امکان جذب این عنصر را برای گیاهان فراهم می کند. تاکنون اطلاعاتی در خصوص قابلیت تشکیل بیوفیلم توسط باکتری­های این کود گزارش نشده است. برای بررسی این موضوع باکتری­های این کود جداسازی شده و تشکیل بیوفیلم توسط آن­ها روی سطح پلاستیکی و در حضور ترشحات ریشه جو ارزیابی شد. سپس توانایی انحلال فسفر این باکتری­ها با کاربرد پودر سنگ فسفات در محیط کشت اسپربر به­صورت جداگانه و کنسرسیوم دو باکتری اندازه­گیری شد. در ادامه آزمایشی گلخانه­ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با ۳ تکرار با تلقیح جو رقم انصار و ۳ سطح فسفر از منبع خاک فسفات (صفر، ۶ و ۱۲ میلی­گرم بر کیلوگرم) طراحی شد و اجزای عملکرد جو در این تیمارها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج دادند که باکتری­های این کود توانستند در حضور ترشحات ریشه گیاه جو بیوفیلم تشکیل دهند. شاخص بیوفیلم در باکتری­ها به­صورت فردی و در حالت کنسرسیوم متفاوت بود و بیشترین میزان آن به مقدار ۰/۸۴ در باکتری P. agglomerans  مشاهده گردید. برقراری رابطه رگرسیونی میان صفات اجزای عملکرد ارزیابی شده، با شاخص تشکیل بیوفیلم توسط باکتری­ها نشان داد که شاخص­ برداشت با ضریب تبیین ۰/۹۷، وزن هزار دانه با شاخص تبیین ۰/۹۷و وزن دانه در گلدان با ضریب تبیین ۰/۷۴ بهترین ارتباط خطی و مستقیم را با آن دارند. بنابراین به­نظر می­رسد تشکیل بیوفیلم توسط باکتری های حل کننده فسفات می تواند به عنوان یک استراتژی موثر در بهبود کارایی کودهای زیستی و افزایش جذب فسفر توسط گیاه جو و احتمالا سایر گیاهان زراعی مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

باکتری پانتوآ ، باکتری سودوموناس ، ریخت شناسی ریشه ، شاخص برداشت ، کریستال ویوله ، وزن هزار دانه