سازوکارهای انگیزشی برای بهبود وصول درآمدها و کاهش فرار مالیاتی در شهرداری

مدیریت شهری در ایران با چالش های ساختاری عمیقی در وصول درآمدها از عوارض و مالیات های محلی مواجه است که پایداری مالی شهرداری ها را به طور جدی تهدید می کند. وابستگی بیش از حد به منابع ناپایدار مانند فروش تراکم و عوارض ساختمانی، اجرای پروژه های عمرانی را مختل ساخته و اعتماد عمومی به نهادهای محلی را تضعیف نموده است. بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در سال ۱۴۰۲، سهم منابع پایدار در بودجه شهرداری تهران محدود به بخش عمده ای از کل وصولی ها است، در حالی که فرار مالیاتی از عوارض نوسازی و خدمات شهری سطوح گسترده ای را در بر می گیرد. این شرایط نه تنها توسعه شهری را با موانع جدی روبرو می سازد، بلکه نابرابری های اجتماعی را تشدید می کند و ظرفیت سرمایه گذاری در زیرساخت های حیاتی را کاهش می دهد. این پژوهش بر طراحی مکانیسم های انگیزشی مالی و اداری برای کارکنان و شهروندان تمرکز دارد تا فرآیند وصول را بهینه سازد و فرار مالیاتی را مهار نماید. مکانیسم های پیشنهادی شامل پاداش های عملکردمحور برای کارکنان واحدهای درآمد، برنامه های اطلاع رسانی شفاف برای شهروندان و بهره گیری از فناوری های دیجیتال مانند بلاکچین و هوش مصنوعی برای افزایش شفافیت تراکنش ها است. روش شناسی ترکیبی از مصاحبه های نیمه ساختاریافته با کارشناسان درآمد شهرداری و ارزیابی اثرات آزمایشی در یک منطقه شهری بهره می گیرد. در فاز آزمایشی، گروه آزمایشی از پاداش های تشویقی برای پرداخت به موقع عوارض بهره برد، در حالی که گروه کنترل بدون آن بود. یافته ها بر اثربخشی ترکیب پاداش های عملکردمحور برای کارکنان و برنامه های اطلاع رسانی شفاف برای شهروندان تاکید دارد، که منجر به تحول بنیادین در پایداری مالی و اعتماد عمومی می گردد. بر اساس گزارش سازمان امور مالیاتی در سال ۱۴۰۲، اجرای برنامه های آموزشی مبتنی بر نفوذ نرم، فرار از مالیات بر ارزش افزوده را به سطوح پایین تری کاهش داده است. همچنین، قانون درآمد پایدار و هزینه شهرداری ها مصوب ۱۴۰۱، تبصره های تشویقی را برای تسهیل وصول معرفی کرده که اجرای آن در پایلوت، تمایل پرداخت را به طور موثر افزایش داد. این رویکرد نه تنها وابستگی به درآمدهای ناپایدار را کاهش می دهد، بلکه عدالت اجتماعی را در توزیع عوارض تقویت می نماید. کلیدواژه ها: وصول درآمد، مکانیسم های انگیزشی، فرار مالیاتی، شهرداری ایران.

کلیدواژه ها:

وصول درآمد ، مکانیسم های انگیزشی ، فرار مالیاتی ، پایداری مالی ، مدیریت شهری