تحلیل کارایی سیستم های نظارت و بازرسی در ارتقای کیفیت خدمات حمل ونقل عمومی شهری

سیستم های نظارت و بازرسی به عنوان یکی از مولفه های حیاتی در مدیریت شهری، نقشی کلیدی در تضمین کیفیت خدمات حمل ونقل عمومی ایفا می کنند. در دهه های اخیر، افزایش رشد جمعیت شهری، توسعه زیرساخت های حمل ونقل، و تنوع شیوه های جابه جایی مسافران از جمله اتوبوسرانی، تاکسیرانی، مترو و سامانه های دوچرخه اشتراکی، سبب شده است که سازمان های حمل ونقل شهری نیازمند ابزارهای کارآمدتر و رویکردهای نوین در پایش عملکرد و ارتقای سطح خدمات باشند. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل کارایی سیستم های نظارت و بازرسی در بهبود شاخص های کیفی خدمات حمل ونقل عمومی شهری، با تمرکز بر اثربخشی فرآیندهای کنترل عملکرد، کاهش تخلفات رانندگان و بهبود تجربه سفر شهروندان است.روش تحقیق حاضر مبتنی بر رویکرد ترکیبی (کمی-کیفی) است. در بخش کمی، داده ها از طریق شاخص های کلان عملکردی شامل زمان بندی حرکت وسایل نقلیه، درصد رعایت استانداردهای فنی ناوگان، و نرخ رضایتمندی مسافران گردآوری شده و با استفاده از مدل های آماری چندمتغیره، رابطه بین شدت نظارت و کیفیت خدمات تحلیل گردید. در بخش کیفی، داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با مدیران، بازرسان و رانندگان استخراج و با روش تحلیل تماتیک بررسی شد تا درک عمیق تری از چالش ها، موانع و فرصت های موجود در سیستم های نظارتی حاصل شود. جامعه هدف شامل سه گروه اصلی (مدیران سازمان های حمل ونقل، کارکنان واحد بازرسی و مسافران) بوده است. نمونه گیری به روش هدفمند و با رعایت تنوع جغرافیایی و ساختاری انجام شد.نتایج تحقیق بیانگر آن است که وجود یک چارچوب منسجم برای نظارت و بازرسی، شامل فناوری های نوین مانند سامانه های GPS و AVL (Automatic Vehicle Location)، سیستم های ثبت تصویر و صوت، و نرم افزارهای مدیریت هوشمند ناوگان، به طور مستقیم با ارتقای کیفیت خدمات مرتبط است. شهرهایی که به کارگیری تجهیزات هوشمند و آموزش مستمر بازرسان را در اولویت قرار داده اند، از کاهش ۳۰ تا ۴۵ درصدی در شکایات مسافران، بهبود میانگین زمان انتظار، و افزایش احساس امنیت سفر برخوردار بوده اند. همچنین یافته ها نشان داد که شفافیت در فرآیند نظارت، همراه با بازخورد سریع به رانندگان و مدیران خطوط، سبب افزایش انگیزه برای رعایت مقررات می شود.از سوی دیگر، برخی موانع جدی مانند محدودیت بودجه، کمبود نیروهای آموزش دیده، فرسودگی تجهیزات و مقاومت سازمانی در برابر تغییر، کارایی این سیستم ها را محدود می کند. این پژوهش نشان می دهد که موفقیت فرایندهای نظارت و بازرسی، مستلزم ترکیب مناسب سه عامل کلیدی است: استفاده از فناوری نوین، آموزش و توانمندسازی منابع انسانی، و فرهنگ سازی برای پذیرش فرآیندهای ارزیابی مستمر. یافته ها همچنین تاکید می کنند که مشارکت فعال شهروندان در گزارش مشکلات، نقش مهمی در تکمیل چرخه نظارت دارد و می تواند به بهبود شفافیت و پاسخگویی منجر شود.در جمع بندی، استقرار یک سیستم نظارت و بازرسی کارآمد در حمل ونقل عمومی شهری نه تنها کیفیت خدمات را از جنبه های فنی و عملیاتی ارتقا می دهد، بلکه اعتماد عمومی را افزایش داده و به پایداری سیستم در بلندمدت کمک می کند. این مطالعه توصیه می کند که نهادهای شهری، سرمایه گذاری در فناوری های پایش هوشمند را همزمان با توسعه مهارت های بازرسان و تدوین دستورالعمل های یکپارچه انجام دهند. افزون بر این، یکپارچه سازی داده های نظارتی با سامانه های مدیریت شهری و استفاده از تحلیل پیش بینانه می تواند امکان پیشگیری از بسیاری از مشکلات و تخلفات را قبل از وقوع فراهم سازد. بدین ترتیب، سیستم های نظارت و بازرسی به عنوان عنصری کلیدی در راهبرد مدیریت تقاضای سفر و ارتقای کیفیت خدمات، جایگاهی محوری در توسعه پایدار شهری پیدا می کنند.