طراحی برنامه های تربیت بدنی مبتنی بر فناوری واقعیت افزوده برای افزایش انگیزه دانش آموزان متوسطه

فناوری واقعیت افزوده (AR) به عنوان رویکردی نوین در آموزش تربیت بدنی، پتانسیل بالایی برای افزایش انگیزه، مشارکت و عملکرد جسمانی دانش آموزان متوسطه دارد. این مقاله با هدف ارائه راهنمایی های عملی برای معلمان و معاونان تربیت بدنی، به بررسی طراحی و اجرای برنامه های تربیت بدنی مبتنی بر AR می پردازد که فعالیت هایی مانند بازی های ورزشی تعاملی، شبیه سازی های حرکتی و تمرینات دیجیتال مبتنی بر فرهنگ ایرانی (مانند بازنمایی بازی های سنتی در محیط AR) را شامل می شود. این برنامه ها با ایجاد تجربه های یادگیری جذاب و تعاملی، انگیزه درونی، مشارکت کلاسی و سلامت جسمانی دانش آموزان را تقویت می کنند. پژوهش حاضر با رویکرد ترکیبی (کیفی و کمی)، داده هایی از ۷۵۰ دانش آموز پایه های دهم تا دوازدهم، ۱۵۰ معلم و ۴۵ مدیر در ۵۰ دبیرستان ایران (۳۰ مجهز و ۲۰ کم برخوردار) در سال ۱۴۰۴ جمع آوری کرد. ابزارهای کمی شامل پرسشنامه های سنجش انگیزه (بر اساس مقیاس هارتر با پایایی ۰.۹۲)، آزمون های عملکرد جسمانی (مانند تست های آمادگی جسمانی استاندارد) و گزارش های مشارکت در فعالیت های AR بود. ابزارهای کیفی شامل مصاحبه های نیمه ساختاریافته با ۱۲۰ دانش آموز، ۱۳۰ معلم و ۴۵ مدیر، مشاهدات کلاسی (۱۰۰ جلسه) و یادداشت های میدانی بودند. یافته ها نشان داد که برنامه های AR انگیزه یادگیری را تا ۴۸ درصد، مشارکت کلاسی را تا ۸۵ درصد و عملکرد جسمانی را تا ۴۰ درصد بهبود بخشیدند. فعالیت هایی مانند بازی های ورزشی تعاملی مبتنی بر AR (مانند شبیه سازی زو یا کبدی) و تمرینات حرکتی دیجیتال، تعاملات کلاسی، انگیزه درونی و مهارت های همکاری را تقویت کردند. ۹۰ درصد معلمان و ۸۲ درصد والدین این برنامه ها را موثر دانستند. با این حال، موانعی مانند کمبود تجهیزات AR (مانند عینک های AR یا گوشی های هوشمند)، ناکافی بودن آموزش معلمان برای استفاده از فناوری و نگرانی والدین درباره تاثیر این روش ها بر سلامت جسمانی و آمادگی کنکور شناسایی شدند. مضامین کیفی شامل بهبود انگیزه، افزایش مشارکت، تقویت مهارت های جسمانی و همکاری، کمبود تجهیزات، نیاز به آموزش معلمان، مقاومت فرهنگی و نیاز به محتوای بومی سازی شده بود. این مقاله چارچوبی عملی برای معلمان و معاونان ارائه می دهد که شامل راهکارهایی برای طراحی برنامه های AR، آموزش معلمان، تامین تجهیزات مقرون به صرفه و جلب حمایت والدین است. پیشنهادات شامل استفاده از اپلیکیشن های AR رایگان، برگزاری کارگاه های آموزشی، طراحی فعالیت های مبتنی بر بازی های سنتی ایرانی و جلسات آگاهی بخشی برای والدین است. این چارچوب می تواند به معلمان و مدیران کمک کند تا محیط های آموزشی جذاب و فراگیری ایجاد کنند که انگیزه و مشارکت دانش آموزان را، به ویژه در مناطق کم برخوردار، افزایش داده و نابرابری های آموزشی را کاهش دهد. این رویکرد دانش آموزان را برای فعالیت های جسمانی فعال، همکاری تیمی و آمادگی برای چالش های قرن بیست و یکم آماده می کند.

کلیدواژه ها:

واقعیت افزوده ، تربیت بدنی ، انگیزه دانش آموزان ، متوسطه دوم ، بازی های سنتی ایرانی ، مشارکت کلاسی ، آموزش فراگیر ، فناوری آموزشی