ارزیابی آلودگی عناصر بالقوه سمی خاک مزارع کشاورزی شمال شرق اهواز در منطقه ویس

زمینه و هدف: منطقه ویس در استان خوزستان یکی از مناطق مهم کشاورزی در شمال شرق اهواز می باشد که محصولات مختلف سبزیجات، صیفی­ جات و غلات در مزارع آن کشت می­ گردد. پژوهش حاضر در پاییز سال ۱۴۰۳ با هدف ارزیابی وضعیت عناصر بالقوه سمی در خاک مزارع کشاورزی شهر ویس انجام شد. مواد و روش­ها: در این تحقیق ۸۰ نمونه از خاک ­های سطحی مزارع کشاورزی منطقه ویس در شمال شرق اهواز نمونه ­برداری شد. برای سنجش فلزات از دستگاه جذب اتمی پلاسما ICP-AES مدل Varian ۷۱۰-ES ساخت شرکت اجیلنت آمریکا استفاده شد. یافته­ها: میانگین فاکتور آلودگی، درجه آلودگی، درجه آلودگی اصلاح شده و شاخص بار آلودگی عناصر باقوه سمی در خاک ­های سطحی مزارع کشاورزی شهر ویس شمال شرق کلانشهر اهواز ۱/۴۶، ۱۴/۴۱، ۲/۴۰ و ۱/۲۳ بود. همچنین شاخص آلودگی نمرو و شاخص خطر زیستی عناصر باقوه سمی ۵/۱۹ و ۲۶۰/۰۵ محاسبه شدند. بالاترین شاخص خطر سرطان­زایی عناصر باقوه سمی خاک های سطحی مربوط به فلز کروم برای کودکان (۱-۱۰×۱/۵۲) و بزرگسالان (۲-۱۰×۴/۷۹) به دست آمد. پایین­ ترین شاخص خطرسرطان زایی برای بزرگسالان مربوط به فلز کادمیوم (۳-۱۰×۹/۲۰) و برای کودکان مربوط به فلز آرسنیک (۲-۱۰×۹) بود. نتیجه­گیری: مقادیر شاخص های فاکتور آلودگی، زمین انباشتگی و خطر بوم شناسی نشان داد که خاک مناطق مورد مطالعه به عناصر بالقوه سمی آلودگی دارند. ارزیابی شاخص خطر غیرسرطان­زایی و شاخص خطر سرطان­زایی  عناصر بالقوه سمی خاک ­های سطحی مزارع کشاورزی شهر ویس شمال شرق نشان داد که عناصر کادمیوم، سرب، آرسنیک، مس، روی و کروم برای سلامتی انسان مشکلی ایجاد نمی کنند.

کلیدواژه ها:

Pollution of agricultural fields ، potentially toxic elements ، human health risk ، ecological hazard ، آلودگی مزارع کشاورزی ، عناصر بالقوه سمی ، ریسک سلامت انسان ، مخاطره بوم شناسی