بررسی چگونگی آیین دادرسی غیابی در حقوق ایران

دادرسی غیابی به نوعی روند قضایی گفته می شود که در آن به دلیل عدم حضور مدعی علیه در جلسات دادرسی دعوی مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت حکم غیابی صادر می شود. هدف اصلی هر دادرسی اجرای عدالت است و برگزاری دادرسی عادلانه یکی از معیارهای مهم برای سنجش میزان توسعه اجتماعی و قضایی یک جامعه به شمار می رود. از دیرباز ضرورت بررسی و ایجاد سازوکارهایی برای تضمین عدالت در فرآیندهای قضایی مورد توجه بوده است. با وجود اینکه اصولا حضور طرفین دعوا در جلسات دادرسی ضروری است، گاه پایبندی مطلق به این اصل می تواند به تضییع حقوق برخی افراد منجر شود؛ چرا که ممکن است یکی از طرفین از طریق مخفی کردن خود از دسترس طرف دیگر و دستگاه قضایی، موجب ایجاد ناامنی، بی اعتمادی و نارضایتی نسبت به سیستم قضایی گردد. در چنین مواردی دادرسی غیابی به عنوان یک راهکار قانونی مطرح می شود. البته این روند مشروط به شرایط خاصی بوده و به منظور جلوگیری از بروز خسارت احتمالی به مدعی علیه غایب حق مورد مطالبه با اخذ ضمانت یا کفیل به مدعی پرداخت می شود؛ در عین حال برای طرف غایب نیز حق اعتراض نسبت به رای صادره پیش بینی شده است. فقهای امامیه ضمن بررسی اصل جواز یا عدم جواز صدور حکم غیابی نظرات متفاوتی درباره شرایط و آیین رسیدگی غیابی ارائه داده اند، که هر یک بر اساس تشخیص و دیدگاه خود سازوکارهایی برای این نوع دادرسی بیان کرده اند. این مقاله به قاعده دادرسی در حقوق ایران می پردازد.

کلیدواژه ها:

دادرسی ، دادرسی غیابی ، حقوق ، ایران