ماهیت حقوقی عقد جعاله و آثار آن

جعاله نوعی توافق مالی است که به عنوان اجرت برای انجام یک عمل مشخص در نظر گرفته می شود. بر اساس ماده ۵۶۱ قانون مدنی جعاله این گونه تعریف شده است: التزام شخصی به پرداخت اجرت معین در ازای انجام عملی، بدون توجه به اینکه طرف قرارداد شخصی مشخص باشد یا خیر. از ویژگی های اصلی عقد جعاله، عهدی و معوض بودن آن است و این قرارداد معمولا دو طرف اصلی دارد. یکی از خصوصیات مهم جعاله، جایز بودن آن است؛ به این معنا که هر یک از طرفین می توانند در هر زمان نسبت به فسخ قرارداد اقدام کنند. از منظر فقهی نیز جعاله با همین مفهوم تعریف می شود به طوری که جاعل یا کارفرما متعهد می شود مبلغ یا اجرت مشخصی را در ازای انجام یک عمل حلال و منطقی بپردازد. بیشتر فقهای شیعه و اهل سنت، به جز فقهای مذهب حنفی، مشروعیت این نوع عقد را تایید کرده اند. این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه ای و به کارگیری روش توصیفی و تحلیل محتوا به بررسی ماهیت حقوقی عقد جعاله و آثار آن می پردازد. یافته ها نشان می دهد آثار جعاله به تعهدات و حقوقی مربوط می شود که از این عقد برای طرفین حاصل می شود. این آثار شامل حق فسخ امانت بودن مال زمان استحقاق اجرت و مسئولیت عامل در قبال خسارت ها است. جعاله به طور کلی یک عقد جایز محسوب می شود به این معنا که هر یک از جاعل و عامل می توانند در جریان انجام کار از آن کنند. با این حال در صورتی که جاعل از عقد رجوع کند، موظف است اجرت المثل عامل را پرداخت نماید.

کلیدواژه ها:

عقد جعاله ، التزام ، قانون مدنی