اعتبارسنجی حجیت استحسان

در میان اهل سنت مشهور آن است که استحسان در میان حنفیها و حنابله حجت است و شافعی به شدت با آن مخالف است. استحسان آن حالت درونی است که در مجتهد منقدح می شود و او را یارای ابراز آن نیست و موجب عدول از یک دلیل به دلیل دیگر می شود البته حنفیها خود بر این امر اذعان دارند که این عدول نباید از روی شهوات و هوای نفس باشد. دلایلی چون آیات پیروی از «احسن»، حدیثی نبوی، اجماع و دلیلی عقلی برای حجیت استحسان ذکر شده است که همه ی این دلایل توسط بزرگانی چون میرزای قمی و غزالی رد شده است. در میان امامیه استحسانی که به دلیلی شرعی تکیه کرده باشد و عدول از دلیل به دلیل دیگر باشد، حجت است و هر آینه اگر تکیه گاه استحسان قاعده ملازمه و حسن و قبح عقلی باشد، هیچ شکی در حجیت آن نیست.

کلیدواژه ها:

استحسان ، حجیت حکم عدول ، مصلحت ، قیاس دلیل