نقش رشد ذهنیت (Growth Mindset) در افزایش انگیزه و پشتکار تحصیلی دانش آموزان

ذهنیت رشد (Growth Mindset) که توسط کارول دوئک مطرح شده، باور به قابلیت توسعه توانایی ها از طریق تلاش و یادگیری است و به عنوان سازوکار روان شناختی مهمی برای افزایش انگیزه و پشتکار تحصیلی شناخته می شود. این مقاله به صورت مروری-تحلیلی تلاش می کند نقش ذهنیت رشد را در ارتقای انگیزه، پشتکار و عملکرد تحصیلی دانش آموزان بررسی کند. مبانی نظری شامل نظریه ذهنیت (Dweck, ۲۰۰۶)، نظریه های انگیزش و خودتعیین گری، و چارچوب های مداخلات روان شناختی کوتاه مدت است. مرور پیشینه بین المللی نشان می دهد که مداخلات ذهنیت رشد اثرات مثبتی بر گروه های در معرض ریسک و دانش آموزان محروم داشته اند، هرچند اندازه اثر و پایداری نتایج متاثر از بستر، اجرای مداخله و ویژگی های نمونه است (Blackwell et al., ۲۰۰۷; Paunesku et al., ۲۰۱۵; Yeager et al., ۲۰۱۹). شواهد کشورمان نیز بیانگر اثربخشی نسبی مداخلات آموزشی مبتنی بر ذهنیت رشد در تقویت تاب آوری، خودکارآمدی و انگیزه است، هرچند نیاز به مطالعات طولی و بومی سازی بیشتر وجود دارد (لطفی عظیمی & ابراهیمی، ۱۳۹۴؛ Taghinejad, ۲۰۱۹). بر پایه تحلیل منابع، پیشنهاد می شود مداخلات ذهنیت رشد در قالب بسته های آموزشی یکپارچه همراه با توسعه حرفه ای معلمان، ترکیب با شیوه های پداگوژیک حمایتی و پایش طولی اجرا شوند تا پایداری و تعمیم نتایج تضمین شود.

کلیدواژه ها:

ذهنیت رشد ، انگیزه تحصیلی ، پشتکار تحصیلی ، مداخلات روان شناختی ، خودتعیین گری ، تاب آوری تحصیلی.