تعیین اثر کودهای آلی تولیدی از پسماند شهری بر رشد و عملکرد گیاهان زراعی مقاوم به خشکی در شرایط اقلیم نیمه خشک

در شرایط اقلیم نیمه خشک، محدودیت شدید منابع آبی و خاک های فقیر از مهم ترین موانع افزایش تولید محصولات زراعی هستند. استفاده از کودهای شیمیایی با وجود تاثیرات مثبتشان در کوتاه مدت، می تواند منجر به تخریب ساختار خاک، کاهش تنوع زیستی و آلودگی محیط زیست شود. در این راستا، کودهای آلی تولیدی از پسماندهای شهری به عنوان یک راهکار پایدار و دوستدار محیط زیست مطرح شده اند که همزمان با بازیابی منابع، می توانند مواد مغذی مورد نیاز گیاهان را تامین کنند و به بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی خاک کمک نمایند. این مطالعه با هدف ارزیابی تاثیر کودهای آلی حاصل از فرآوری پسماند شهری بر رشد و عملکرد گونه های زراعی مقاوم به خشکی انجام گرفته است.برای این منظور، کودهای آلی با استفاده از فرآوری و کمپوست سازی پسماندهای تر شهری تولید و خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی آنها تحلیل شد. آزمایش میدانی به صورت طرح کاملا تصادفی با چندین تیمار شامل کود آلی تولیدی، کود شیمیایی رایج، و تیمار شاهد (بدون کود) در زمین های کشاورزی نیمه خشک اجرا گردید. گیاهان مقاوم به خشکی منتخب شامل گونه هایی بودند که به لحاظ مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی توانایی بقا و عملکرد در شرایط کم آبی را دارند.پارامترهای رشد شامل ارتفاع، تعداد برگ، شاخص سطح برگ، و عملکرد نهایی محصول به صورت کمی و کیفی ارزشیابی شدند. همچنین، نمونه برداری های خاک در ابتدای تحقیق و پس از برداشت انجام و تغییرات در ساختار خاک، میزان مواد آلی، ظرفیت نگه داری آب و عناصر مغذی ثبت گردید. داده ها با استفاده از روش های آماری متناسب پردازش و تحلیل شدند.نتایج نشان دادند که استفاده از کودهای آلی تولیدی از پسماند شهری به طور معناداری باعث افزایش پارامترهای رشد گیاهان مقاوم به خشکی شد. به ویژه، افزایش ارتفاع گیاه، وزن خشک اندام هوایی و عملکرد محصول در تیمار کود آلی نسبت به شاهد و حتی در مقایسه با کود شیمیایی به طور قابل توجهی مشهود بود. همچنین بهبود قابل توجهی در ویژگی های خاک از جمله افزایش درصد مواد آلی، ظرفیت نگه داری رطوبت، و بهبود ساختار خاک مشاهده شد که نقش مهمی در کاهش تنش خشکی و ارتقاء کارایی استفاده از آب داشت.علاوه بر این، کودهای آلی سبب افزایش فعالیت میکروبی و تنوع زیستی خاک شدند که این عامل در تثبیت مواد آلی و بازیابی چرخه مواد مغذی موثر است. از منظر زیست محیطی، تبدیل پسماندهای شهری به کود آلی ضمن کاهش دفن زباله و مخاطرات زیست محیطی، سهم قابل توجهی در کاهش انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از پسماندهای آلی داشت.این پژوهش نشان داد که کودهای آلی تولیدی از پسماند شهری، به خصوص در شرایط اقلیم های نیمه خشک، می توانند به عنوان جایگزینی پایدار، اقتصادی و موثر برای کودهای شیمیایی رایج مطرح باشند و علاوه بر حفظ منابع خاک و محیط زیست، باعث افزایش بهره وری و عملکرد گیاهان زراعی مقاوم به خشکی گردند.در نهایت، تاکید می شود که با توجه به فواید گسترده کودهای آلی، توسعه فناوری های فرآوری بهینه پسماندهای شهری و برنامه ریزی های جامع در زمینه استفاده کشاورزی از این کودها می تواند گامی موثر در جهت کشاورزی پایدار و امنیت غذایی باشد

کلیدواژه ها:

کودهای آلی تولیدی ، پسماند شهری ، گیاهان مقاوم به خشکی ، اقلیم نیمه خشک ، عملکرد زراعی ، کمپوست سازی ، بهبود خاک ، کشاورزی پایدار