پیامدهای ژئوپلیتیکی رقابت چین و آمریکا در خلیج فارس بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

تحولات جدید در موازنه قدرت جهانی با ظهور پرشتاب چین و کاهش نسبی نقش ایالات متحده، منطقه خلیج فارس را با شرایطی پیچیده و چندلایه مواجه کرده است. اهمیت این منطقه به ویژه در حوزه انرژی، سبب شده تا چین برای تضمین تداوم دسترسی به منابع حیاتی، روابط اقتصادی و تجاری گسترده ای را با کشورهای حاشیه خلیج فارس برقرار سازد. بر همین اساس، پرسش اصلی این پژوهش آن است که رقابت راهبردی چین و آمریکا در خلیج فارس چه بازتابی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ بر پایه فرضیه اولیه، تصور می شد کاهش نقش واشنگتن و افزایش حضور پکن بتواند موازنه قوا را به سود تهران تغییر دهد و سطح امنیت ملی کشور را ارتقا بخشد. اما یافته های تحقیق نشان می دهد که چین، برخلاف انتظارات، به دنبال تغییر نظم مسلط در خلیج فارس نبوده و سیاست خود را بر حفظ ثبات و بهره برداری اقتصادی از وضعیت موجود متمرکز ساخته است. همچنین، پیوندهای نزدیک پکن با متحدان سنتی آمریکا در منطقه، چالشی جدی در مسیر گسترش روابط راهبردی ایران و چین ایجاد کرده است. بنابراین، اگرچه نوع نگاه چین و آمریکا به خلیج فارس در برخی ابعاد متفاوت است، اما هر دو قدرت در عمل به دنبال خلیج فارسی باثبات و کم تنش هستند؛ رویکردی که با اهداف راهبردی جمهوری اسلامی ایران هم سویی کامل ندارد و پیامدهای دوگانه ای برای امنیت ملی کشور به همراه دارد.

کلیدواژه ها:

رقابت قدرت ها ، امنیت ملی ، جمهوری اسلامی ایران ، خلیج فارس ، چین ، ایالات متحده