ارزیابی ریسک سلامت انسان در مواجهه با ترکیبات PAH در تالاب انزلی

تالاب انزلی، منطقه حفاظت شده بین المللی تحت کنوانسیون رامسر، به دلیل پل های عبور و مرور، تاسیسات نظامی، سیستم های فاضلاب شهری، پمپ بنزین ها، قایق های ماهیگیری، فعالیت های گردشگری و ماهیگیری، در معرض افزایش غلظت ترکیبات PAH قرار گرفته است. انتشار ترکیبات PAH برای جمعیت محلی که وابستگی زیادی به زیست بوم تالاب دارند، منجر به انتقال و تجمع آلاینده ها در بافت های زیستی از طریق زنجیره غذایی و تماس پوستی با رسوبات می شود. در این پژوهش غلظت ۱۶ ترکیب اولویت دار PAH، مطابق با دستورالعمل آژانس حفاظت محیط زیست ایالات متحده، در رسوبات دو منطقه شمالی- مرکزی که دارای انتشار زیاد PAH است و منطقه جنوبی تالاب که انتشار کمتری دارد، ارزیابی شد. ترکیبات PAH موجود در نمونه های رسوب با استفاده از دستگاه سوکسله استخراج شدند. سپس، برای شناسایی و تعیین کمی ۱۶ ترکیب PAH موجود در نمونه ها، با استفاده از کروماتوگرافی ستونی و طیف سنجی گازی ارزیابی شدند. برای مقایسه غلظت PAH بین مناطق شمالی- مرکزی و جنوبی تالاب انزلی، از آزمون یک طرفه پرمانوا استفاده شد. ریسک سلامت انسان ناشی از بلع و تماس پوستی با ترکیبات PAH با استفاده از رویکرد ارزیابی خطر ابتلا به سرطان و شاخص سمیت کل ترکیبات PAH نسبت به بنزو [a] پایرن (TEQBaP) بررسی شد. غلظت کل ۱۶ ترکیب PAH در منطقه شمالی- مرکزی تالاب بینng/g ۸۷/۲۱۶۸ وزن خشک و ng/g ۵۶/۱۱۴۰۳ متغیر بود و میانگین آن ng/g ۶۰/۶۸۹۷ گزارش شد. در منطقه جنوبی تالاب، این مقدار بین ng/g ۰۲/۴۸ وزن خشک و ng/g ۰۳/۲۷۶ در نوسان بود و میانگین آن ng/g ۱۳۲ ثبت شد. نتایج آزمون پرمانوا نشان داد که غلظت ترکیبات PAH در رسوبات تالاب میان مناطق مختلف تفاوت معناداری دارد (Pseudo-F = ۱۲۷.۰۵، p = ۰.۰۰۱). علاوه بر این، میزان TEQBaP در منطقه شمالی- مرکزی تالاب انزلی (۴۳/۱۶۶) به طور قابل توجهی بیشتر از منطقه جنوبی (۶۷/۲۶) تعیین شد. بر اساس ارزیابی ILCRingestion، خطر ابتلا به سرطان ناشی از بلع رسوبات تالاب (۷-۱۰ × ۷) فاقد خطر ارزیابی شد. بااین حال، مقدار به دست آمده از ILCRdermal در تالاب (۳-۱۰ × ۱) نشان دهنده خطر زیاد سرطان زایی ناشی از تماس پوستی با ترکیبات PAH موجود در این رسوبات بود. تالاب انزلی به عنوان منطقه آلوده شناخته شد و ریسک سرطان در این تالاب ۳-۱۰×۱ ارزیابی شد که نشان دهنده خطر زیاد سرطان زایی برای افراد بومی محسوب می شود. خطر سرطان زایی، به ویژه در مناطق مرکزی- شمالی تالاب که بخش گسترده ای از تالاب را شامل می شود، ارتباط مستقیمی با غلظت زیاد مشتقات نفتی و متیلاسیون دارد. در میان ۱۶ ترکیب PAH اندازه گیری شده، نفتالین بیشترین غلظت را در مکان های آلوده تر نشان داده است. به منظور کاهش تاثیرات آلودگی، جایگزینی آسفالت با روسازی نفوذپذیر در مناطق مجاور تالاب، به کاهش رواناب هنگام بارندگی کمک می کند. همچنین، کاهش ترافیک از طریق جابه جایی پارکینگ ها به نقاط دورتر توصیه می شود تا از ورود آلاینده ها به محیط تالاب جلوگیری شود.

کلیدواژه ها:

ترکیبات هیدروکربنی حلقوی ، منطقه حفاظت شده ، ریسک سرطان ، آلودگی رسوبات ، تالاب