نقش سواد رسانه ای در تربیت شهروند دیجیتال در دانش آموزان متوسطه اول

در عصر دیجیتال، تربیت شهروندانی آگاه، مسئول و مشارکت جو در فضای مجازی به یکی از اهداف بنیادین نظام های آموزشی تبدیل شده است. شهروندی دیجیتال مفهومی چندبعدی است که شامل مهارت های شناختی، اخلاقی، ارتباطی و اجتماعی برای زیست فعال در محیط های دیجیتال می شود. در این میان، سواد رسانه ای به عنوان ابزاری کلیدی در توانمندسازی دانش آموزان برای مواجهه با چالش های فضای مجازی، نقش مهمی در شکل گیری این نوع شهروندی ایفا می کند. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق مروری – کیفی، به بررسی نقش سواد رسانه ای در تربیت شهروند دیجیتال در دانش آموزان متوسطه اول پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که آموزش سواد رسانه ای موجب تقویت تفکر انتقادی در مواجهه با اطلاعات رسانه ای، افزایش مسئولیت پذیری اخلاقی در تعاملات آنلاین، شکل گیری هویت دیجیتال سالم، ارتقای مشارکت آموزشی در محیط های دیجیتال و بهبود مهارت های ارتباطی و اجتماعی دانش آموزان می شود. این نتایج با مطالعات داخلی و بین المللی هم راستا بوده و بر ضرورت تلفیق آموزش سواد رسانه ای در برنامه های درسی مدارس تاکید دارد. همچنین، بررسی منابع نشان داد که نظام آموزشی ایران هنوز فاقد برنامه ای جامع و منسجم در این زمینه است و نیازمند بازنگری در سیاست های آموزشی و تربیتی خود می باشد. در نتیجه، آموزش سواد رسانه ای نه تنها به ارتقای کیفیت زیست دیجیتال دانش آموزان کمک می کند، بلکه آنان را برای ایفای نقش فعال، مسئولانه و اخلاق مدار در جامعه دیجیتال آماده می سازد. این مقاله با ارائه چارچوبی نظری و کاربردی، می تواند به سیاست گذاران آموزشی، معلمان و خانواده ها در طراحی برنامه های موثر کمک کند و زمینه ساز تحول در نظام آموزشی کشور باشد.

کلیدواژه ها:

سواد رسانه ای ، شهروند دیجیتال ، دانش آموزان متوسطه ، تفکر انتقادی ، هویت دیجیتال.