نقش ارزشیابی توصیفی در ارتقای انگیزه و یادگیری دانش آموزان

در سال های اخیر، نظام های آموزشی در سراسر جهان به دنبال جایگزین کردن شیوه های نوین ارزشیابی به جای روش های سنتی مبتنی بر نمره و امتحان های پایانی بوده اند. یکی از این رویکردهای نوین، ارزشیابی توصیفی است که در آن به جای تمرکز صرف بر نمره، بر ارائه بازخوردهای کیفی، توصیف نقاط قوت و ضعف دانش آموز و پیشنهادهای اصلاحی تاکید می شود. این رویکرد با هدف ارتقای انگیزه درونی، کاهش اضطراب امتحان، تقویت یادگیری پایدار و ایجاد نگرش مثبت نسبت به فرآیند آموزش طراحی شده است.در ارزشیابی توصیفی، دانش آموز به عنوان فردی فعال و در حال یادگیری در نظر گرفته می شود که نیازمند بازخوردهای دقیق برای پیشرفت مداوم است، نه صرفا داوری نهایی بر اساس یک عدد یا رتبه . پژوهش ها نشان داده اند که این روش می تواند اضطراب و استرس دانش آموزان را کاهش دهد، سطح اعتمادبه نفس و خودکارآمدی آنان را افزایش دهد و زمینه بهبود تعامل میان معلم، دانش آموز و والدین را فراهم آورد . در ایران نیز از اوایل دهه ۱۳۸۰، ارزشیابی توصیفی به ویژه در مقطع ابتدایی مورد توجه قرار گرفت و نتایج نشان داد که می تواند موجب افزایش علاقه مندی به یادگیری، کاهش رقابت های ناسالم و بهبود کیفیت روابط عاطفی در کلاس شود . با این حال، اجرای این رویکرد با چالش هایی همچون کمبود آموزش معلمان، فشار نظام نمره محور سنتی، مقاومت والدین و بار اداری سنگین همراه بوده است. بنابراین، برای بهره برداری کامل از ظرفیت ارزشیابی توصیفی، لازم است سیاست گذاری های آموزشی، توانمندسازی معلمان و فرهنگ سازی در سطح جامعه به طور جدی پیگیری شود.

کلیدواژه ها:

ارزشیابی توصیفی ، انگیزه یادگیری ، بازخورد کیفی ، اضطراب امتحان ، یادگیری پایدار