بررسی نقش نقشه های ذهنی در یادگیری دروس علوم تجربی دانش آموزان ابتدایی

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش نقشه های ذهنی در یادگیری دروس علوم تجربی دانش آموزان دوره ابتدایی شهر قدس در سال تحصیلی ۱۴۰۴–۱۴۰۳ است. با توجه به اهمیت یادگیری معنادار و نقش ابزارهای بصری در افزایش درک مفاهیم علمی، این پژوهش سعی دارد تاثیر استفاده از نقشه های ذهنی بر یادگیری مفهومی، یادداری، انگیزه و توانایی انتقال مفاهیم دانش آموزان را شناسایی کند. پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری شامل دانش آموزان پایه های سوم تا ششم ابتدایی مدارس دولتی شهر قدس بود که با نمونه گیری تصادفی طبقه ای، ۳۰۰ نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه محقق ساخته، مصاحبه نیمه ساختاریافته و مشاهده مستقیم کلاس های درس علوم تجربی بود. داده های کمی با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری مناسب و داده های کیفی با روش تحلیل محتوای استقرایی تحلیل شدند.یافته ها نشان داد که استفاده از نقشه های ذهنی موجب افزایش یادگیری مفهومی، تقویت یادداری مطالب علمی، ارتقای انگیزه و مشارکت دانش آموزان و تسهیل انتقال مفاهیم به موقعیت های جدید می شود. همچنین، معلمان و دانش آموزان تاکید کردند که طراحی بصری و سازمان دهی مفاهیم در نقشه ذهنی، یادگیری را جذاب تر و موثرتر می سازد. محدودیت هایی همچون تفاوت سطح توانایی دانش آموزان و آموزش ناقص برخی معلمان نیز بر اثربخشی مداخله تاثیر داشت.بر اساس نتایج، پیشنهاد می شود که معلمان در طراحی و استفاده موثر از نقشه ذهنی آموزش ببینند، مدارس منابع و ابزارهای لازم را فراهم کنند و پژوهشگران مطالعات بلندمدت و مقایسه ای در زمینه تاثیر نقشه ذهنی بر یادگیری علوم انجام دهند.

کلیدواژه ها:

نقشه ذهنی ، یادگیری علوم تجربی ، یادگیری معنادار ، انگیزش دانش آموزان ، انتقال مفاهیم