نقش طراحی شهری در توسعه گردشگری شهری در اراک

گردشگری شهری به عنوان یکی از محرک های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی توسعه شهری، نیازمند زیرساخت های فیزیکی و طراحی هوشمند فضاهای شهری است. شهر اراک با وجود دارا بودن جاذبه های تاریخی (مانند مصلی قدیم، بازار سنتی)، صنعتی (شهرک صنعتی اراک) و طبیعی (کوهسار، دره هفت چشمه)، هنوز نتوانسته است به عنوان مقصدی برای گردشگری شهری مطرح شود. این پژوهش با هدف بررسی نقش طراحی شهری در توسعه گردشگری شهری در اراک انجام شده است. روش تحقیق ترکیبی (کیفی-کمی) شامل تکنیک های مشاهده میدانی، پرسشنامه (n=۳۶۰)، مصاحبه با کارشناسان گردشگری و شهرسازی، و تحلیل SWOT-AHP است. یافته ها نشان می دهد که مهم ترین معیارهای موثر در جذب گردشگر شهری شامل: «کیفیت فضاهای عمومی» (وزن ۰.۳۲)، «دسترسی و ناوبری شهری» (۰.۲۵)، «هویت بصری و نشانه گذاری» (۰.۲۰) و «امنیت و رفاه گردشگر» (۰.۱۵) هستند. همچنین، تحلیل SWOT نقاط قوت (موقعیت مرکزی، بافت تاریخی)، ضعف (طراحی ناهمگون فضاهای شهری)، فرصت (ظرفیت گردشگری صنعتی و فرهنگی) و تهدید (رقابت با شهرهای همجوار مانند همدان و قم) را شناسایی کرده است. در نهایت، مدل پیشنهادی طراحی شهری گردشگرپذیر اراک بر سه محور «تجربه محور، هویت محور و دسترسی محور» استوار است و با به کارگیری اصول طراحی شهری گردشگری (مانند ایجاد مسیرهای پیاده گردی، نشانه گذاری هوشمند، فضاهای استراحت گردشگری و مجتمع های خدماتی یکپارچه) قابل اجراست. این مقاله بر ضرورت بازاندیشی در طراحی شهری با محوریت گردشگری و ارتقای تصویر شهری اراک تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

گردشگری شهری ، طراحی تجربه ، جاذبه های شهری ، شهر اراک ، طراحی گردشگرپذیر