ارزیابی اقتصادی پروژه های عمرانی شهرداری اراک با روش تحلیل هزینه-فایده (CBA): مطالعه موردی پروژه های حمل ونقل شهری

یکی از وظایف کلیدی کارشناس ارزیابی اقتصادی در شهرداری ها، سنجش بهره وری پروژه های سرمایه گذاری عمرانی با استفاده از روش های علمی مانند تحلیل هزینه-فایده (CBA) است. در شهرداری اراک، بخش قابل توجهی از بودجه سالانه به پروژه های حمل ونقلی — از جمله احداث خیابان ها، تقاطع ها و سیستم های حمل ونقل عمومی — اختصاص می یابد، بدون آنکه ارزیابی اقتصادی جامعی از فایده واقعی این پروژه ها صورت گیرد. هدف این پژوهش، ارزیابی اقتصادی سه پروژه کلیدی حمل ونقل شهری در اراک (پروژه احداث بلوار شمال-جنوب، طرح اصلاح تقاطع ولیعصر، و توسعه خطوط اتوبوس BRT) با استفاده از روش CBA و محاسبه نسبت فایده به هزینه (B/C) و ارزش خالص فعلی (NPV) است. روش تحقیق در این مطالعه کاربردی-تحلیلی و با استفاده از داده های ثانویه (بودجه، گزارش های فنی، آمار ترافیک) و مصاحبه با کارشناسان حمل ونقل و اقتصاد شهری صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهد که تنها یکی از سه پروژه (BRT) دارای نسبت B/C بالاتر از ۱ (۱.۳۸) و NPV مثبت بوده است. راهکارهای پیشنهادی شامل الزام ارزیابی CBA برای تمام پروژه های بالای ۱۰ میلیارد ریال، ایجاد بانک اطلاعات اقتصادی پروژه ها و تقویت ظرفیت کارشناسان داخلی است.

کلیدواژه ها:

تحلیل هزینه-فایده (CBA) ، کارشناس ارزیابی اقتصادی ، شهرداری اراک ، پروژه های حمل ونقل شهری ، ارزش خالص فعلی (NPV) ، نسبت فایده به هزینه (B/C)